معیارهای تشویق و تنبیه در حکومت اسلامی
اگر در مدیریّت یک نظام، تشویق نباشد و افراد خادم همانند افراد خائن، در کنار یکدیگر و به طور مساوی از حقوق و مزایا و سایر تسهیلات بهره مند شوند، پس از مدت زمانی، در افراد این احساس به وجود می آید که کارهای خوب، بی پاداش مانده و کوشش های ارجمند بر باد می رود.
نگاهی بر پنج ویژگی مستضعفین یک جامعه
محرومان به حکم فطرت اصیل و انسانی شان زبانی شاکر دارند و در مقابل احسان حاکم، سپاس گزارند و هیچ گاه خوبی و انعام حاکم را فراموش نمی کنند؛ در حالی که مترفین و خواصّ جامعه در مقابل انتظارات پوچی که دارند، انعام و احسان حاکم را نادیده می گیرند.
با اقلیت های مذهبی باید اینگونه برخورد کرد
امام علی (ع) با تقسیم بندی مردمان تحت حکومت، مالک را توصیه می کند که همه افراد جامعه را با یک نگاه و به طور مساوی مدّ نظر بگیرد و حقوق آحاد ملت را به طور یکسان و بدون کوچک ترین تبعیض در اختیار آنان قرار دهد.
حاکمی که باعث ویرانی دین و ذلت مسلمانان می شود
حاکمی که دارای خصلت دیکتاتوری است و با این روحیه، زمام حکومت مسلمانان را در دست دارد، نه تنها در نهایت به زورمداری، دروغ، حق کشی و ارعاب متوسل می گردد؛ بلکه باعث ویرانی دین [و آیین مقدس اسلام] و بازگشت عزّت مسلمانان به ذلت، و سعادت آنان به شقاوت و بدبختی خواهد شد
وظیفه مسئولان نسبت به خویشاوندان و نزدیکان
در حکومت اسلامی مثلاً به هنگام تقسیم اموال عمومی، انصاف حاکم به این صورت است که همه افراد را به طور یکسان نگریسته و اموال و امکانات را به گونه ای مساوی بین مسلمانان تقسیم نماید.
با طرد این افراد، حکومت بادوام تر می شود
امام علی (علیه السلام) فرمود: باید دورترین رعیت نزد تو کسی باشد که بیشتر از دیگران در پی عیب جویی مردم است؛ زیرا به طور مسلّم، در تمام مردم [جز معصومین (علیهم السلام) ] عیب هایی است و زمامدار در خطاپوشی سزاوارتر از دیگران است. پس نسبت به عیب هایی که بر تو پوشیده است، کنجکاوی مکن.
حاکم اسلامی باید از این افراد مشورت بگیرد
امروزه در سطح جهان، در هر امری برای بهره مندی از تجربیات دیگران به مشاوره با آنان می پردازند؛ ولی آنچه فراموش شده و مطمح نظر قرار نگرفته است، معیارهای اخلاقی مشاوران می باشد.