جامعه اسلامی در سالی که قیام کربلا در آن رخ داد، نسبت به آخرین سال حیات پیامبر(صلّی اللّه علیه و آله) تغییرات فراوانی یافته بود. درست است که سیر پیدایش انحراف تدریجی بود، امّا پایههای آن در دید بسیاری از محققین از همان سالهای اولیّه بعد از رحلت پیامبر(صلّی اللّه علیه و آله) به وجود آمده بود.