۰۱ آذر ۱۴۰۲ - ۲۲:۰۰

ملاک فضل و برتری

ملاک فضل و برتری
انواع فضل، همنشینی حضرت داود در بهشت و حکایت بهلول و خلیفه از مباحثی است که در دعای بیست و دومین روز ماه مبارک رمضان از سوی حجت الاسلام والمسلمین عرفان بیان شده است.
کد خبر: ۱۶۳۸

به گزارش خیمه مگ،اللَّهُمَّ افْتَحْ لِي فِيهِ أَبْوَابَ فَضْلِكَ وَ أَنْزِلْ عَلَيَّ فِيهِ بَرَكَاتِكَ وَ وَفِّقْنِي فِيهِ لِمُوجِبَاتِ مَرْضَاتِكَ وَ أَسْكِنِّي فِيهِ بُحْبُوحَاتِ جَنَّاتِكَ يَا مُجِيبَ دَعْوَةِ الْمُضْطَرِّين.

اى خدا در اين روز به روى من درهاى فضل و كرمت را بگشا و بر من بركاتت را نازل فرما و بر موجبات رضا و خوشنوديت موفقم بدار و در وسط بهشت‏هاي خود مرا مسكن ده، اى پذيرنده دعاى مضطر پريشان.

* معنای فضل

فضل در قرآن و معارف اسلامی به چند معنا به کار رفته است.

یکی به معنای «برتری» و دیگری به معنای «بخشش» آمده است.

فضل به معنای بخشش،‌به بخششی گفته می‌شود که انجام آن بر بخشش‌کننده لازم و واجب نیست؛ از این رو اگر کسی نفقه فرزندان یا مزد زیردستان را پرداخت کند فضل نکرده و فقط به وظیفه خود عمل نموده و حق آنان را پرداخت نموده است.

اما «فضل» به معنای برتری در چند جای قرآن به کار رفته است. قرآن می‌فرماید: وَ اللَّهُ فَضَّلَ بَعْضَكُمْ عَلى‏ بَعْضٍ فِي الرِّزقْ. خداوند بعضى از شما را بر بعضى ديگر از نظر روزى برترى داد. (نحل 71)

در این آیه ملاک برتری، برتری مادی است.

در آیات دیگر خداوند به برتری معنوی اشاره دارد و می‌فرماید: وَ لَقَدْ آتَيْنا داوُدَ مِنَّا فَضْلاً يا جِبالُ أَوِّبي‏ مَعَهُ وَ الطَّيْرَ وَ أَلَنَّا لَهُ الْحَديدَ           (3)

و ما به داود از سوى خود فضيلتى بزرگ بخشيديم؛ (ما به كوه‏ها و پرندگان گفتيم:) اى كوه‏ها و اى پرندگان! با او هم‏آواز شويد و همراه او تسبيح خدا گوييد! و آهن را براى او نرم كرديم. (سوره سباء 10)

همچنین خداوند می‌فرماید: «وَ لَقَدْ فَضَّلْنا بَعْضَ النَّبِيِّينَ عَلى‏ بَعْضٍ وَ آتَيْنا داوُدَ زَبُورا». ما بعضى از پيامبران را بر بعضى ديگر برترى داديم؛ و به داوود، زبور بخشيدیم. (اسراء 55)                                                                          

یا می‌فرماید: وَ لَقَدْ آتَيْنا داوُدَ وَ سُلَيْمانَ عِلْماً وَ قالاَ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذي فَضَّلَنا عَلى‏ كَثيرٍ مِنْ عِبادِهِ الْمُؤْمِنين؛ و ما به داوود و سليمان، دانشى عظيم داديم؛ و آنان گفتند: ستايش از آن خداوندى است كه ما را بر بسيارى از بندگان مؤمنش برترى بخشيد.(سوره نحل، آیه 15)

اما آنچه در این روز از خداوند طلب می‌کنیم «اللهم افتح لی فیه ابواب فضلک» مراد روزه‌دار از فضل، به معنای عطیه و بخشش است؛ یعنی به ما عطیه و بخششی مرحمت فرما که آن بخشش، فراتر از استحقاق ما باشد. چون انسان استحقاق فضل خدا را ندارد.

خداوند درباره فضل خود به بندگان می‌فرماید: فَلَوْ لا فَضْلُ اللَّهِ عَلَيْكُمْ وَ رَحْمَتُهُ لَكُنْتُمْ مِنَ الْخاسِرينَ؛ اگر فضل و رحمت خداوند بر شما نبود، از زيانكاران بودید. (بقره 64)

فضل در این آیه و آیات مشابه آن، به معنای بخشش، فراتر از استحقاق فرد می‌باشد.

در دعای قنوت نیز می‌خوانیم، « اِلهی عَامِلنا بِفَضلِکَ وَ لاَ تُعامِلنا بِعَدلِک»، یعنی خدا با فضلی که فراتر از استحقاق ما باشد با ما رفتارکن.

خلقت انسان بلااستحقاق بود خدا ما را آفرید و همچنین هیچ یک از عبادت‌های ما استحقاق بهشتی‌شدن را ندارد، لذا اگر خدا انسان را به بهشت ببرد با فضل و بخشش خود می‌برد.

برچسب ها: فضل برتری
خواندنی ها
مطالب بیشتر
ويرايش جديد كتاب

ويرايش جديد كتاب "نصرالله" منتشر مي شود

کمبود آخوند داریم!

روایتی موفق از یک حساب ذخیرهٔ ارزی معنوی و تاریخی

کمبود آخوند داریم!

حجت‌الاسلام سیدعباس موسوی‌مطلق
محقق و کارشنان دین و از شاگردان آیت‌الله شوشتری

نگاهی به شخصیت عرفانی و سلوک سیاسی آیت‌الله شیخ‌عبدالقائم شوشتری عارفی مدافع امام و آقا

حجت‌الاسلام سیدعباس موسوی‌مطلق محقق و کارشنان دین و از شاگردان آیت‌الله شوشتری

دفاعی به‌دور از تهاجم و تنش

المراجعات و مدل مناظره دربارهٔ امامت در گفت‌وگو با حجت‌الاسلام سیدمحمدرضا شرف‌الدین

دفاعی به‌دور از تهاجم و تنش

توهین کنندگان به قرآن را با عشق متوجه اشتباهشان کنیم

زارعی در «نشان ارادت»:

توهین کنندگان به قرآن را با عشق متوجه اشتباهشان کنیم