کتاب «اعتکاف بر اساس آموزه‌های قرآن و اهل بیت (ع)» اثر محمدصادق یوسفی مقدم و سیدمحسن آل نبی است که در پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی تهیه و به همت نشر این پژوهشگاه در 93 صفحه به چاپ رسید.

در این کتاب، پس از مفهوم شناسی سبک زندگی اسلامی و مبانی و گستره سبک زندگی، ضمن بیان اهمیت اعتکاف، به مطلوبیت اعتکاف برای زن و مرد پرداخته شده است. سپس، پیشینه اعتکاف تبیین و اعتکاف در شرایع پیشین و اعتکاف مشرکان بررسی شده است. در ادامه نیز فلسفه اعتکاف در اسلام برتری رسیدگی به امور مؤمنان بر اعتکاف، نفی ادعای برتری گوشه نشینی مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.

در این میان، آثار اعتکاف در دو دسته فردی (تقوای الهی، آرامش تقویت اخلاص، فرصت اندیشیدن، حسابرسی) و اجتماعی (همنشینی با پارسایان، دعوت عملی به خوبی‌ها، پیشگیری از عقوبت الهی، و رهایی از معصیت) تشریح شده است. در ادامه این اثر، پاداش‌های الهی اعتکاف تبیین شده و در ادامه نیز مستحبات اعتکاف به رشته تحریر درآمده و ضمن بیان کمال اعتکاف، نبایسته های اعتکاف تشریح شده است.

مکروهات اعتکاف، اعتکاف در سفر، مکان و زمان اعتکاف، اعتکاف برتر، و آسیب شناسی اعتکاف از دیگر مباحث این اثر است.

در قسمتی از کتاب درباره  اعتکاف در سفر می‌خوانیم:

برخی بر این باورند که اعتکاف مسافر جایز است و برخی آن را مستحب می‌دانند. بسیاری نیز آن را مکروه دانسته‌اند. حقیقت آن است که صحت و عدم صحت اعتکاف به صحت و عدم صحت روزه مستحبی در سفر پیوند خورده است و اگر کسی روزه مستحبی را در سفر جایز بداند، اعتکاف را هم جایز می‌داند و اگر کسی روزه مستحبی را در سفر جایز نداند، اعتکاف را هم جایز نمی‌داند.

همچنین درباره کمال اعتکاف هم می‌خوانیم:

معتکف با انجام واجبات و ترک محرمات به ثواب اعتکاف دست می‌یابد؛ اما کمال اعتکاف به این است که معتکف سعی کند از مکروهات اجتناب و به مستحبات نیز عمل نماید. سید ابن طاووس حسنی در زمینه کمال اعتکاف مطبی دارد که توجه به آن سودمند است. ایشان می‌نویسد: «بدان که کمال اعتکاف در این است که عقل، قلب و اعضای معتکف بر انجام عمل صالح و بر محور اراده پاک خدای جلیل متمرکز گردد؛ از آنچه روزه دار از انجامش خودداری می‌کند (تا به کمال روزه دست یابد) معتکف نیز به طور کامل خودداری کند و بیش از آنچه روزه‌دار احتیاط می‌کند، معتکف به احتیاط خود بیفزاید، همواره در روی آوردن به خداوند و ترک غیر خدا بکوشد و بداند که به هر میزان در اعتکاف تمایلی غیر الهی به عقل و دل خود راه دهد یا یکی از اعضای بدن را در غیر طاعت خدا به کار گیرد، به همان میزان از کمال اعتکاف کاسته خواهد شد». بدیهی است هرگونه تمایل یا عمل غیر الهی، در ثواب کمال اعتکاف کاستی پدید می‌آورد.