به گزارش خیمه مگ، آیت‌الله مهدی هادوی تهرانی، استاد درس خارج حوزه علمیه، در ادامه جلسات تفسیری خود به ادامه تفسیر آیات سوره ذاریات پرداخت که متن سخنان وی به شرح زیر است:

وَالذَّارِيَاتِ ذَرْوًا ﴿۱﴾سوگند به بادهاى ذره‏ افشان (۱) فَالْحَامِلَاتِ وِقْرًا ﴿۲﴾و ابرهاى گرانبار (۲) فَالْجَارِيَاتِ يُسْرًا ﴿۳﴾و سبك سيران (۳) فَالْمُقَسِّمَاتِ أَمْرًا ﴿۴﴾و تقسيم‏ كنندگان كار[ها] (۴) إِنَّمَا تُوعَدُونَ لَصَادِقٌ ﴿۵﴾كه آنچه وعده داده شده‏ ايد راست است (۵) وَإِنَّ الدِّينَ لَوَاقِعٌ ﴿۶﴾و [روز] پاداش واقعيت دارد (۶) وَالسَّمَاءِ ذَاتِ الْحُبُكِ ﴿۷﴾سوگند به آسمان مشبك (۷) إِنَّكُمْ لَفِي قَوْلٍ مُخْتَلِفٍ ﴿۸﴾كه شما [درباره قرآن] در سخنى گوناگونيد (۸) يُؤْفَكُ عَنْهُ مَنْ أُفِكَ ﴿۹﴾[بگوى] تا هر كه از آن برگشته برگشته باشد (۹) قُتِلَ الْخَرَّاصُونَ ﴿۱۰﴾

این سوره با چهار قسم به موجودات تکوینی آغاز شد؛ یعنی باد و ابر و کشتی و فرشتگان مورد قسم قرار گرفتند و جواب این قسم‌ها هم این بود که؛ إِنَّمَا تُوعَدُونَ لَصَادِقٌ وَإِنَّ الدِّينَ لَوَاقِعٌ؛ یعنی آنچه که شما به آن وعده داده شده‌اید راست و روز قیامت، حق است.

قسم به موجودات از سوی انسان جایز نیست در برخی روایات وارد شده است که خداوند تبارک و تعالی، به هر چه بخواهد می‌تواند قسم بخورد ولی غیرخدا جز بر خدا نمی‌تواند قسم بخورد و جایز نیست انسان به ابر و باد و کشتی و ملائکه و ... قسم بخورد و از این جهت برای انسان کراهت دارد که البته همانطور که گفته شده در برخی فرهنگ‌ها مانند اعراب رواج زیادی دارد.

خداوند بعد از قسم و جواب آن فرموده است: وَالسَّمَاءِ ذَاتِ الْحُبُكِ. چند معنا برای حبک ذکر شده است. شیخ طوسی و علامه طباطبایی برای این معانی، وجه متمایزی قرار نداده است گرچه علامه یک وجهی را ذکر کرده‌اند که اشاره خواهیم کرد. یک معنا در مورد حبک، راه‌ است یعنی آسمان دارای راه‌های مختلف.

معنای دیگر برای حبک زینت است یعنی آسمان دارای تزیین و زینت‌شده است؛ معنای سوم هم یعنی دارای خلقت خوب؛ علامه طباطبایی هر کدام از این معانی را که ذکر کرده است یک آیه هم آورده است. مثلا در مورد معنای زینت به آیه «إِنَّا زَيَّنَّا السَّمَاءَ الدُّنْيَا بِزِينَةٍ الْكَوَاكِبِ» اشاره و استناد کرده است. همچنین برای معانی دیگر به آیه «وَالسَّمَاءَ بَنَيْنَاهَا بِأَيْدٍ وَإِنَّا لَمُوسِعُونَ» استناد کرده است. اگر حبک به معنای راه‌ها باشد از منظر علامه طباطبایی، شبیه آیه «وَلَقَدْ خَلَقْنَا فَوْقَكُمْ سَبْعَ طَرَائِقَ وَمَا كُنَّا عَنِ الْخَلْقِ غَافِلِينَ». ما بر سر شما هفت راه خلق کردیم. خود علامه طباطبایی، معنای راه‌ها را ترجیح می‌دهند و از عبارات شیخ طوسی هم این معنا استفاده می‌شود.

علامه طباطبایی فرموده است که جواب قسم به آسمان دارای راه، آیه بعدی یعنی؛ إِنَّكُمْ لَفِي قَوْلٍ مُخْتَلِفٍ ﴿۸﴾ است؛ شما سخنان گوناگون و تشتت راه دارید و بین این تشتت و راه‌های مختلف آسمان، تناسب برقرار است و شما هم مسیرهای مختلفی را در زندگی طی می‌کنید.

معنای حبک

البته اینکه از چنین مناسبتی که علامه اشاره کرده است بتوان چنین استظهاری کرد واقعا جای تفکر دارد و اثبات آن خیلی زحمت دارد البته بعید نیست معنای حبک همین آسمان دارای راه‌ها باشد و اگر این معنا درست باشد که بعید نیست مقصود همان است که امروز در علم فیزیک به آن مسیرهای حرکت سیارات و ستاره‌ها می‌گوییم یا مدارهای حرکتی است که در اخترفیزیک جدید مطرح شده است.

بارها اشاره کردم که آنچه ما از راز و رمز آسمان و ستارگان و کهکشان به دست آورده‌ایم درصد بسیار اندکی است و بیش از ۹۰ درصد عالم را ماده تاریک تشکیل می‌دهد که برای ما ناشناخته است. به هر حال آیه هشتم اشاره به قول‌های مختلف و راه‌های متفاوت انسان‌ها در زندگی دارد که البته فقط یک راه آن پذیرفته و صحیح است؛ در آیه ۹ هم فرموده است: يُؤْفَكُ عَنْهُ مَنْ أُفِكَ ﴿۹﴾. که معنای آن این است که از مسیر حق منحرف شده است آن کسی که منحرف شود. علامه طباطبایی فرمود این بحث در مورد قرآن و صدق قرآن و صدق نبوت پیامبر(ص) است که مردم در مورد آن اختلاف دارند.

بازگشت از راه قرآن، سقوط در لجنزار دنیا است

اگر مقصود قرآن باشد یعنی مردم نسبت به آیات قرآن اختلاف دارند و کسانی که زیر بار قرآن نروند از مسیر حق منحرف شده‌اند؛ علامه فرموده است در مورد قرآن گاهی می‌گفتند سحر است و گاهی گفتند شعر است و پیامبر هم شاعر است و برخی هم گفتند اساطیر الاوین و افسانه است و خدا تاکید دارد هر کسی از مسیر قرآن منحرف شد نمی‌تواند به حقیقت قرآن برسند و در گمراهی باقی خواهند ماند.

در سوره نمل هم خطاب به پیامبر(ص) و دلسوزی‌های بیش از حد ایشان برای مردم فرمود برخی طوری هستند که هر کاری با آنها انجام دهی قابل هدایت نیستند و اینها مانند مرده متحرک هستند یا شبیه کسانی هستند که کَر هستند و پشتشان رو به انسان است یعنی هیچ صدایی را نمی‌شنوند و پاسخی نمی‌دهند درست مانند یک تکه چوب و سنگ.

خداوند در آیه دهم ذاریات فرموده است :قُتِلَ الْخَرَّاصُونَ ﴿۱۰﴾؛ مرده باد کسانی که اهل کذب و کذاب هستند. اینها کسانی هستند که در لجنزار دنیا و پلیدی‌های دنیا غرق شده و فرورفته‌اند و اینها می‌پرسند روز قیامت کی هست و چه زمانی خواهد آمد.

چرا شعار مرگ بر آمریکا؟

به این مناسبت خاطره‌ای هم تعریف کنم که مرتبط با همین تعبیر «قتل؛ مرده باد» است؛ بنده در مصاحبه‌ای که حدود ۲۰ سال پیش انجام دادم در پاسخ به این سؤال یک خبرنگار آمریکایی که چرا شما می‌گویید «مرگ بر آمریکا» جواب دادم ما کاری به مردم آمریکا نداریم و حتی مقصود ما اشخاصی که در حکومت آمریکا هم هستند نیست زیرا ممکن است برخی از آنها افراد خوبی باشند بلکه آنچه مدنظر ما است پلیدی و شیطنت‌هایی است که در نظام آمریکا وجود دارد وگرنه چون این نظام ظالم و زورگوست هر کسی هم روی کار بیاید واجد این ویژگی است و حتی خود مردم آمریکا هم از سیاست‌های نظام آمریکا، آسیب دیده‌اند و سیاست‌های حکام آنها باعث دردسر برای کشورهای دیگر مانند ایران هم شده است.

دشمنی ملت ایران با آمریکا به خاطر سیاست‌های استعماری و مداخله‌جویانه آمریکا در کشور و جهان اسلام است و اینکه از ناآرامی در منطقه، منافع خود را تعقیب می‌کند وگرنه شاید بخش زیادی از مردم این کشور هم با سیاست‌های حاکمانشان موافق نباشند ولی با تبلیغات شدید رسانه‌ای و ... این سیاست‌ها را دنبال می‌کنند.