زیارتنامه اربعین از متون روایی شیعه است که شیخ صدوق آن را در کتاب «التذهیب» خود از صفوان جمال و ایشان از امام صادق علیهالسلام نقل کرده است. جالب است بدانیم در عمدۀ زیارتنامههای مأثور (روایی) ما، اندیشۀ رجعت و مهدویت نهفته است و این امر ناشی از عظیمترین برنامۀ خدا یا همان امر ظهور است که در قرآن و روایات با عناوینی مثل «امر الله» یاد میشود.
در فرازهای آخر این زیارتنامه میخوانیم «وَ أَشْهَدُ أَنَّ الْأَئِمَّةَ مِنْ وُلْدِکَ کَلِمَةُ التَّقْوَى وَ أَعْلامُ الْهُدَى وَ الْعُرْوَةُ الْوُثْقَى وَ الْحُجَّةُ عَلَى أَهْلِ الدُّنْیَا»؛ یعنی شهادت میدهم که ائمه از فرزندان تو (حسین (ع)) کلمۀ تقوا، پرچمهای هدایت، ریسمان محکم و نیز حجت بر اهل دنیا هستند. بعد در ادامه میخوانیم «وَ أَشْهَدُ أَنِّی بِکُمْ مُؤْمِنٌ وَ بِإِیَابِکُمْ مُوقِنٌ بِشَرَائِعِ دِینِی وَ خَوَاتِیمِ عَمَلِی وَ قَلْبِی لِقَلْبِکُمْ سِلْمٌ وَ أَمْرِی لِأَمْرِکُمْ مُتَّبِعٌ وَ نُصْرَتِی لَکُمْ مُعَدَّةٌ حَتَّى یَأْذَنَ اللَّهُ لَکُمْ فَمَعَکُمْ مَعَکُمْ لا مَعَ عَدُوِّکُمْ»
در این قسمت، امام صادق علیهالسلام چند آموزه را در قبال روش رفتار با ائمه علیهمالسلام به ما میآموزند:
1. گام اول، ایمان به عترت
2. یقین به رجعت عترت
3. تسلیم قلبی یا داشتن قلب سلیم نسبت به عترت
4. تابع امر عترت
5. آمادگی جهت نصرت عترت تا زمان اذن حکومت حقه
6. معیت و همراهی با عترت
7. عدم همراهی با دشمنان عترت
تمام این موارد حلقههای متصل به هم هستند، یعنی هر فرد مؤمنی که ادعای ایمان به عترت را دارد، باید در عین حال از دشمنان عترت دوری و تبری داشته باشد و با آنها و منویاتشان همراهی نکند بلکه همراهی با اهل بیت وحی و تابعان ایشان را پیشۀ راه خود کند. شاید بارزترین آیه در این باره آیۀ51 سورۀ مائده باشد که فرمود «یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا لا تَتَّخِذُوا الْیَهُودَ وَ النَّصارى أَوْلِیاءَ بَعْضُهُمْ أَوْلِیاءُ بَعْضٍ وَ مَنْ یَتَوَلَّهُمْ مِنْکُمْ فَإِنَّهُ مِنْهُمْ إِنَّ اللَّهَ لا یَهْدِی الْقَوْمَ الظَّالِمینَ»؛ اى اهل ایمان، یهود و نصارى را ولیّ خود نگیرید (و منویات آنها را الگوی خود قرار ندهید.) آنان اولیای یکدیگرند [ و تنها به روابط میان خود وفا دارند]. و هر کس از شما، یهود و نصارى را ولیّ خود گیرد، عین خود آنهاست؛ بىتردید خدا گروه ستمکار را هدایت نمىکند. در عوض، در آیۀ55 میفرماید «إِنَّما وَلِیُّکُمُ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ وَ الَّذینَ آمَنُوا الَّذینَ یُقیمُونَ الصَّلاةَ وَ یُؤْتُونَ الزَّکاةَ وَ هُمْ راکِعُونَ»؛ یعنی ولیّ شما خدا، رسولش و کسانی است که ایمان آوردند؛ همانها که نماز را اقامه کردند و زکات دادند، در حالی که در رکوع بودند.
اینها گامهای نخست هر فرد و جامعۀ ایمانی جهت حرکت به سمت ظهور و نصرت اهل بیت وحی است که در پرتو تبعیت از این انوار مقدس حاصل میشود.
در یک زاویۀ نگاه دیگر، فرد و جامعهای که ایمان به رجعت اهل بیت وحی پس از عصر ظهور را دارد، سعی میکند قلباً تسلیم ایشان باشد و مسیر تبعیت را پیش بگیرد تا همواره زمینههای نصرت عترت را در خود تقویت کند و به این ترتیب در بزنگاههای حساس، اهل بیت را همراهی کند و با دشمنان ایشان به مقابله برخیزد. مقدمۀ تمام اینها، ایمان و بعد اصلاح صفات و رفتار منطبق بر آموزههای وحی است.