بسم الله الرحمن الرحیم
در آستانه ولادت امام حسن مجتبی (ع)، کریم اهل بیت (ع) بوده و به نیمه ماه رمضان نزدیک می شویم.
عَنِ اَلْحَسَنِ بْنِ رَاشِدٍ قَالَ: کَانَ أَبُو عَبْدِ اَللَّهِ عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ إِذَا صَامَ تَطَیَّبَ بِالطِّیبِ وَ یَقُولُ اَلطِّیبُ تُحْفَةُ اَلصَّائِمِ/ حسن بن راشد گوید: امام صادق علیه السّلام همواره به هنگام روزهداری خود را عطرآگین مینمود و میفرمود: عطر تحفۀ روزهدار است.
این مسئله نکته خوبی است که ما در کنار خودداری از برخی از مباحثی که روزه را باطل می کند، مقید به انجام برخی کارها باشیم که این افعال، انسان مسلمان جامع و کاملی را می سازد؛ به این معنا که هم نظافت ظاهر داشته باشیم؛ هم خوشبو باشیم؛ هم تعامل ما با دیگران خوب باشد و هم رابطه مان با خدا، رابطه ای قوی باشد.
و اما احکام روزه؛
ما در برخی از برنامه های گذشته تقسیم بندی داشته و عرض کردیم که برخی تکلیف دارند به اینکه هم روزه خود را قضا کنند و هم کفاره بدهند و برخی نیز تکلیفی برای قضا و کفاره ندارند و برخی باید فقط قضا کرده و برخی فقط باید کفاره را بپردازند.
این چهار قسم را به تفصیل توضیح خواهیم داد که مربوط به چه کسانی است.
برخی عذر بیماری دارند و بیمار نیز دو مدل است؛ گاهی بیماری فقط برای ماه مبارک رمضان است و ان شاءالله بعد از ماه مبارک خوب می شوند و بهبود پیدا می کنند و وظیفه آنان این است که قضا کنند و کفاره ندارند.
این افراد اگر قضا را تا ماه رمضان بعدی به تأخیر انداختند، هم باید قضا کنند و هم باید کفاره ارزان قیمت (۷۵۰ گرم) بدهند که به آن فدیه می گویند و کفاره تأخیر قضا به حساب می آید؛ اما اگر بین سال قضا کرد، کفاره ندارد.
اگر شخص مریض سال بود؛ یعنی علاوه بر ماه رمضان، در کل سال بیمار بوده است؛ این شخص قضا ندارد و روزه ماه رمضان را هم تکلیف ندارد و فقط کفاره ارزان قیمت (فدیه) را باید بپردازد.
در اینجا یک پرانتزی باز کنیم؛ برخی از افراد تعریف مریض سال را نمی دانند و باید بگوییم: ما در نهایت ۳۰ روز روزه در ماه مبارک رمضان داریم؛ مریضی که در ماه مبارک رمضان کل ماه را مریض بوده و در طول سال یعنی ۱۱ ماه بین دو رمضان اگر بتواند ۳۰ روزه را تقسیم کند و مثلا هر ۱۰ روزه بتواند یک روز را روزه بگیرد، و در هر ماه سه روز را روزه داشته باشد، او مریض سال نیست؛ یعنی کسی که بتواند در یک ماه سه روز روزه با فاصله بگیرد، این مریض سال حساب نمی شود؛ برخی خیال می کنند که مریض سال به کسی گفته می شود که در طول ماه رمضان مریض بوده و در ۱۱ ماه بعدی هم نمی تواند روزه ها را یکدفعه بگیرد که تعریف درستی نیست؛ کسی نمی گوید یکدفعه بگیرند.
اما کسی که حتی هر ۱۰ روز هم نمی تواند یک روزه را بگیرد؛ چون مثلا زخم معده دارد و یا مشکل کلیه دارد و ... به این شخص، مریض سال گفته می شود و قضا ندارد و فقط باید کفاره ۷۵۰ گرم را بپردازد.
مسافر هم جزو کسانی است که در سفر روزه را نگرفته و معذور بوده و بعد از ماه مبارک رمضان باید قضا کند.
مسافر اگر تا ماه مبارک رمضان بعدی قضا کرد، کفاره ندارد و اگر قضا نکرد، هم قضا دارد و هم کفاره آن را باید بپردازد.
خانم هایی که در سیکل ماهانه (عادت ماهانه) قرار دارند و چند روزی را که روزه نمی گیرند، همانند مسافر حساب می شوند و بعد از ماه مبارک باید قضا کنند.
اگر این افراد تا ماه رمضان بعدی قضا کنند، کفاره ندارد؛ اگر قضا نکردند، هم قضا به عهده آنان می ماند و هم کفاره تأخیر دارند که تقریبا روزی یک کیلو مواد غذایی باید به فقیر بدهند.