به گزارش خیمه مگ،هیئت تحريريه بنياد نهج ‏البلاغه در قالب کتاب «پندهاى كوتاه از نهج البلاغه» به جمع آوری بخشى از كلمات و جملات این کتاب ارزشمند و ارائه شرح مختصری از آن پرداخته که تقدیم می شود.

* شوخى و عقل

ما مزح امرؤ مزحه الا مج من عقله مجه

* ترجمه

هيچكس شوخى نكرد، مگر آن كه با پرداختن به شوخى، پاره‏ اى از عقل خود را به دور انداخت.

* شرح

يكى از نشانه ‏هاى سنگين و با وقار بودن آن است كه انسان از شوخى كردن بپرهيزد و متین و جدى باشد.

كسانى كه در هر محفل و مجلسى لب به شوخى باز مى‏ كنند و سخنان مضحك به زبان مى ‏آورند و ديگران را مى‏ خندانند، پيداست كه وقار و متانت ندارند و افرادى جلف و سبك مغز هستند.

امام عليه ‏السلام، در جاى ديگرى هنگامى براى فرزندان گرامى خود امام حسن مجتبى (ع) وصيت نامه مى ‏نويسد، او را به ‏شدت از شوخى كردن بر حذر مى‏كند. امام (ع) به فرزند خود مى‏ فرمايد: «نه تنها خودت، هيچگاه در حضور مردم شوخى مكن و حرفهاى خنده آور مزن، بلكه حرف هاى خنده آور ديگران را هم نقل مكن. چون اين كار باعث سبكى و جلفى مى‏شود و ارزش انسان را از بين مي برد».

شيخ سعدى نيز به پيروى از امام (ع)، در يكى از شعرهاى خود گفته است:

ز شوخى بپرهيز اى باخرد // که شوخى تو را آبرو مى‏برد!

ما نيز اگر در اطراف خود دقت كنيم، خواهيم ديد كه مردم، كسانى را كه زياد شوخى مى‏ كنند و حرفهاى خنده آور مى‏زنند، چندان جدى نمى‏ گيرند و براى آنها ارزش و احترام قائل نمى ‏شوند.

به خاطر همين است كه امام (ع) فرموده است: وقتى كسى شوخى مى‏ كند مثل آن است كه قسمتى از عقل خود را بيرون ريخته و به دور انداخته است.‏

معنى اين سخن آن است كه با هر شوخى مقدارى از عقل انسان در نظر مردم از بين مى ‏رود و اگر كسى زياد شوخى كند، مثل آن است كه قسمت هاى زيادترى از عقل خود را دور ريخته است و در نظر مردم به صورت كسى در آمده كه ديگر در سرش عقل باقى نمانده است.