به گزارش خیمه مگ، چندی قبل کتاب سنجش سنت توسط حجت الاسلام منصور مهدوی به رشته تحریر در آمد.

در این کتاب پس از ارائه تاریخچه ای از عملکرد سنت گرایان، مفاهیم مورد نظر سنت گرایان در منظومه فکری آنان را بررسی کرده است. پس از آن مؤلفه های گفتمان سنت گرایی از منظر سنت گرایان به ویژه سیدحسین نصر که از جمله شارحان برجسته این گفتمان است تشریح شده اند. ارزیابی این مؤلفه ها از منظر عقل، دین و عرفان اسلامی از جمله قسمت‌های مهم و قابل توجه کتاب است. در پایان نیز با جمع بندی کتاب حاصل این پژوهش در اختیار مخاطب قرار گرفته است.

* افت و خیزهای سنت گرایی در غرب

در فصل اول کتاب با عنوان بسترهای سنت‌گرایی آمده است: سنت گرایی نهضتی است که از پس از اوج گیری دوران تجدد کم و بیش در غرب خود را نشان داد. این روند با افت و خیزهایی توأم گشت. برخی غربیان که با شرق آشنایی پیدا کرده بودند می‌پنداشتند روی آوردن به معارف جاری در شرق می‌تواند آلام انسان و جامعه بی روح غرب را درمان کند. محافل و افرادی در انگلیس، فرانسه و سایر نقاط اروپا کوشیدند این مهم را به انجام رسانند ولی تلاش‌های آنها به دلایل مختلف ناکام ماند. تا اینکه در ابتدای قرن بیستم رنه گنون توانست نگاه‌ها را متوجه خود و آموزه‌های شرق کند. نگاه همدلانه گنون به شرق و ادیان مختلف توانست ضمن آن که او را به مغز و گوهر معارف شرقی نزدیک کند. پس از گنون این رویۀ او از سوی کوماراسوامی و شوان پیگیری شد. این روند موجی از منتقدان وضع موجود غرب و علاقمندان به شرق را پدید آورد که البته شمار آنها همچنان محدود است و از نفوذ به مراکز علمی و دانشگاهی غرب باز مانده‌اند.

در فصل دوم این کتاب با عنوان "اشتراک لفظی سنت" تصریح شده است: واژۀ «سنت» نقشی محوری در گفتمان سنت‌گرایی دارد. با این همه سنت از جمله واژه هایی است که معانی متعددی را با خود حمل می کند. در این فصل تلاش شده تا معانی مختلف سنت در معارف اسلامی و اندیشۀ غربی بررسی و نقاط مشترک آنها نشان داده شده و بیان شود که این معانی آیا قرابتی با سنت در نظر سنت گرایان دارند یا خیر.

در فصل سوم این کتاب که سنت در اندیشه سنت گرایان را به خود اختصاص داده است، معنای سنت در نظر سنت گرایان مورد بررسی قرار گرفته است. دکترنصر نقشی مهم در معادل سازی این واژه به جایTradition ایفا کرده است. او هم چنین معنایی دقیق از این مفهوم کلیدی سنت گرایان عرضه می دارد. سنت در نظر سنت گرایان ارکان چهارگانه ای دارد که در صورت وجود آن ارکان می توان امری را سنت قلمداد کرد. نصر این ارکان را به دو رکن «منشأ الاهی داشتن» و «استمرار» فروکاسته و آن را تبیین می کند. بررسی نسبت سنت و دین و نیز ارزیابی مفهوم سنت از جمله بخش های دیگر این فصل است.

* حکمت خالده، مهمترین مؤلفه سنت از منظر سنت‌گرایان

مؤلفه های سنت، عنوان فصل چهارم این کتاب است. از نظر نصر، حکمت خالده محور گفتمان سنت گرایی است که از درون آن مؤلفه های چون امرقدسی، وحدت متعالی ادیان، هنر و ... برون می جوشد. این فصل نمایی اجمالی از گفتمان سنت گرایان را عرضه می کند.

فصل پنجم کتاب نیز حکمت خالده را به مثابه مهمترین مؤلفه سنت از منظر سنت‌گرایان تشریح کرده و ویژگی‌ها، شاخصه‌ها و راه وصول بدان را از منظر سنت بیان می‌کند. در نهایت حکمت خالده با محتوای قابل توجهش مورد ارزیابی قرار گرفته و نقاط قوت و ضعف آن در توجه به عقل و یا عدول از معیارهای عقلانی عرضه می‌گردد. این فصل به تعبیری نقطه اوج تفکر سنت گرایان را ارائه و ارزیابی می کند.

فصل ششم نقدهای سنت‌گرایان از تجددگرایی را عرضه می‌کند. سنت‌گرایان رنسانس، پروتستان‌گرایی، انسان‌گرایی، اصالت علم، استدلال‌گرایی، اصالت ماده و... را به چالش کشیده و نقدهای سنگینی به عصر تجدد و تجددگرایی وارد می‌دانند. در این فصل ضمن بیان شرحی از نظرات آنها، این نقدها ارزیابی و میزان صحت و تأثیر آنها نیز مورد توجه بوده است.

* چیستی هنر و اصول آن از منظر سنت‌گرایی

فصل هفتم بیان تصویری از هنر سنت‌گرایانه است. سنت‌گرایان توجه ویژه‌ای به مباحث هنری دارند و این قسمت از جمله نقاط قوت آنهاست. در این فصل چیستی هنر و اصول آن از منظر سنت‌گرایی بیان شده است.

فصل هشتم محصول تفکر سنت گرایی که همانا وحدت متعالی ادیان است را به تصویر می‌کشد. شرحی از گونه‌های مواجهه با کثرت ادیان در ابتدای این فصل آمده است. در ادامه اصول مورد توجه سنت‌گرایان در مواجهه با کثرت ادیان و تلاش آنها برای تفسیر باطن‌گرایانه از وحدت ادیان آمده است. پس از این وحدت متعالی ادیان از منظر عقل، شریعت و عرفان به نقد کشیده شده است.