به گزارش خیمه مگ،بی هیچ تردید و ترددی می توان گفت شیخ مفید از برترین و برجسته ترین علمای دین و یاوران آیین است که در راه عظمت و شوکت و بشکوهی دین مبین و رسم مهرآیین ائمه اطهار-علیهم السلام- والاترین و بالاترین درجات و مقامات علمی و معنوی را به دست آورد و صحه و گواه این مدعی بسیار است و از آن جمله، توقیعاتی که حضرت بقیه الله الاعظم امام زمان (عج) خطاب به ایشان نگاشت و از سرانگشت مبارک و متبرک ایشان، کلمات و جملاتی جاری و ساری گشت که فخر هر انسان و شوق هر شیعه و افتخار هر بشری است که به چنین مقام و مرتبه ای نائل آید.

فکرش را بکنید که امام زمان –روحی فداه- کسی را با عناوینی همچون «للاخ الاعز السدید الشیخ المفید: برادر عزیز و استوار شیخ مفید» یا «سلام علیك ایهاالعبد الصالح الناصر للحق الداعى الیه. سلام بر تو اى بنده شایسته خدا و اى یارى دهنده حق و دعوت كننده به سوى آن» مورد خطاب قرار دهد!

چه بزرگی و عنایتی از این فراتر و چه منزلت و مرتبتی از این والاتر؟

در متن یکی از این توقیع ها كه در تاریخ اواخر ماه صفر سال 410 از سوی حضرت حجت(عج) براى شیخ مفید ارسال شده چنین آمده است:

سلام بر تو اى دوستدار مخلص دین كه در ولایت ما مخصوص به یقین گشته‏اى ... پس از ستایش و حمد خداوندى كه معبودى جز او نیست و درود به سید و مولى و پیغمبر گرامى ما حضرت محمد(ص) خداوند توفیقت را در یارى از حق مستدام فرماید و پاداشت را در نشر علوم براى ما براستى زیاد و فراوان نماید... بدان كه ما رخصت ‏یافتیم تا تو را به نامه نگارى مشرف ساخته و دستور دهیم احكام ما را به دوستانمان كه نزد تو هستند برسانى، خداوند آنان را به طاعت ‏خود عزیز فرموده و به وسیله رعایت و حراست ‏خود مهم آنان را كفایت فرماید، پس تو به یارى خدا واقف شو بر آن دشمنانى كه از دین خدا بیرون رفته‏اند. بدانچه اكنون برایت ‏بیان مى‏دارم و در رساندن آن به سوى آنان كه اطمینان دارى بر آن وجهى كه براى تو مى‏نویسم...

و آنگاه شرح موقعیت خطیر و تلخ شیعیان و توجه و تنبهی که حضرت امام زمان (عج) دراین باره در قامت واژه ها و هیئت کلمات بیان می دارد:

ما اگر چه بر طبق آنچه خداوند براى ما و شیعیانمان مصلحت دانسته تا مادامى كه دولت دنیا در دست فاسقان است جایمان از جاى ستمگران دور است، ولى با این حال به احوال شما آگاهیم چیزى از اخبار شما بر ما پوشیده نیست و ما از پیش آمد ناگوارى كه براى شما اتفاق افتاده آگاه هستیم و این پیشامد بدان سبب شد كه بسیارى از شما به سوى آنچه پیشینیان صالح از آن روگردان بودند متمایل گشته و بدان عهدى كه از ایشان گرفته شده بود پشت پا زدند، گویا اینان نمى‏دانند كه ما در فكر شما هستیم و از یاد شما بیرون نرفته‏ایم وگرنه بلاى سختى به شما مى‏رسید و دشمنان شما را مستاصل مى‏كردند. پس از خدا بترسید و در بیرون آمدن از فتنه‏اى كه بر سر شما و بر سر آنكه اجلش نزدیك شده سایه افكنده است‏ به ما كمك كنید، و حفظ كنید خود را از آن فتنه كسى كه به آرزویش رسیده باشد و آن فتنه نشانه‏اى است‏ براى حركت كردن و اظهار نمودن شما امر و نهى ما براى همدیگر. خدا به پایان رساند نور خود را اگر چه مشركان نخواهند...

و بالاخره تنبهی بس خطیر و مستنیر و اشارتی شگرف و سترگ و تکان دهنده و درس آموز که نه تنها برای شیخ مفید بلکه برای همه ما و نه تنها جهت آن دوران بلکه برای همه زمانها و مکانها و برای جغرافیای ایمانی شیعیان قابل توجه و تذکر است:

از آنچه موجب سخط و ناراحتى ماست‏ بپرهیزد زیرا كار ما چنین است كه بطور ناگهانى در مى‏رسد و هنگامى در آید كه توبه او را سود ندهد و پشیمانى از گناه وى را نجات نبخشد. خداوند راه رستگارى را به شما الهام فرماید و در توفیق یابى به رحمتش درباره شما لطف نماید.1

اما از جمله اساتید بزرگوار شیخ مفید که ایشان از محضر درس و بحث آنان استفاده برده و به تلمذ در کلاس آنان مشغول بوده می توان به جعفربن محمد قولویه قمی محمدبن علی بن بابویه قمی (شیخ صدوق)، ابوعبدالله صفوانی احمد بن محمد بن ولید قمی، ابوعبدالله مرزبانی، ابوجعفر محمد بن حسین بزوفری، ابوغالب زراری، ابن جنید اسكافی، ابوعلی صولی بصری، علی بن محمد رفاء، علی بن ابی الجیش بلخی و ابوعبدالله جعل اشاره نمود.2

و از جمله شاگردان شیخ مفید هم می توان به علم الهدی سید مرتضی، برادر نابغه اش سید رضی، شیخ طوسی، ابوالعباس نجاشی، ابوالفتح كراجكی، دامادش ابویَعْلی محمدبن حسن بن حمزه جعفری، سالار بن عبد العزیز دیلمی معروف به "سَلاّر" و جعفربن محمد دوریستی اشاره نمود.3

اما آثار و تألیفات این مرد بزرگ و عالم جهاندار و جانانه که به قول شیخ طوسی در كتاب "فهرست" که بیست كتاب او را نام می برد و می نویسد: "از جمله كتاب های او كتاب مقنعه در فقه، كتاب اركان نیز در فقه، رساله ای در فقه كه برای فرزندش نوشته و كامل نیست، كتاب ارشاد، كتاب ایضاح در امامت، كتاب افصاح، كتاب نقض بر ابن عباد در امامت، كتاب نقض بر علی بن عیسی (رمانی) در امامت، كتاب نقض بر ابن قتیبه در حكایت و محكی، كتاب احكام اهل جمل، كتاب منیر در امامت، مسائل صاغانیه، مسائل جرجانیه، مسائل دینوریه، مسائل مازندرانیه، مسائل منثوره (پراكنده) قریب یكصد مسئله است، كتاب فصول از عیون و محاسن، كتاب احكام متعه و غیر اینها كه در فهرست كتب وی ثبت است. و نیز كتاب مسئله كافیه در ابطال توبه خاطئه، كتاب النصره لسید العتره فی احكام البغاه علیه بالبصره. ما تمام این كتابها را از وی استماع نمودیم. بعضی را با قرائت بر وی و برخی را كه بارها بر او می خواندند و او می شنید، شنیده ایم."

بزرگا مردا که تو بودی ای شیخ مفید! ای رادمرد عرصه علم و جهاد و اجتهاد! ای برافرازنده رایت معرفت و خرد! ای طلایه دار معارف اهل بیت و دربرگیرنده امهات تلاشهای علمی و عملی در جهت احیای اندیشه نبوی و فکر علوی و فرامین ائمه و منویات مهدوی!

رحمت و درود خدا و پاکان و نیکان همه روزگاران بر تو باد! یادت گرامی و راهت پر رهرو!