به گزارش خیمه مگ،ادوار تاریخ روحانیت تا پیروزی انقلاب اسلامی

 سلسله جنبان روحانیت، انبیاء عظام الهی هستند و تاریخ روحانیت اسلام، با طلوع خورشید تابناک اسلام در آغاز بعثت شروع شد اگر ادوار تاریخ روحانیت را بر پایه سنت های الهی حاکم بر جامعه وتاریخ و در یک روند کلی بخواهیم ذکر نماییم به این قرار است

*مقطع اول بنیان گذاری اسلام:

 کاشت نهال اسلام در بیست و سه سال دوران رسالت صورت گرفت.

 *مقطع دوم دوران حفظ، تداوم و پایداری و مقاومت

در این دوران ائمه‌ی اطهار‌(ع) و علمای راستین اسلام تا زمان تشکیل دولت صفویه و بعد از آن به مدت ده قرن برای حفظ و تداوم اسلام تلاش طاقت فرسایی داشتند. در دوران غیبت کبری، روحانیت راستین با بازخوانی سنت و سیرت رسول‌الله و اهل‌بیت‌(ع) در حفظ میراث اسلامی و تعمیق معارف اسلامی بر پایه‌ی اجتهاد و استفاده از حکومت برای تثبیت اسلام و فرهنگ اهل‌بیت‌(ع) و گسترش آن کوشیدند.

*مقطع سوم دوران بیماری و آفت:

 این دوران با ورود آموزه‌های تجدد مابانه‌ی غربی به شرق اسلامی و در بستر چالش بزرگ دین و توسعه شروع و در پی این تحولات، راه حل‌های وارداتی لیبرالیسم و کمونیسم و ناسیونالیسم و راه حل‌های التقاطی و فاصله گرفتن از مفاهیم درخشان اسلام همراه بود.

*مقطع چهارم دوران بیداری:

این دوران با بازگشت به اسلام و هویت اسلامی و شعار اتحاد اسلامی و نهضت اسلامی و تلاش برای احیای تمدن اسلامی از سوی سید جمال و شاگردانش در مصر آغاز و جهان اسلام را در بر گرفت. اوج دوران بیداری به پیروزی انقلاب منجرگردید، در واقع انقلاب اسلامی را باید به مثابه‌ی نقطه‌ی عطفی در تاریخ اسلام تحلیل و ارزیابی نمود

* مقطع پنجم دوران باز تولید قدرت اسلام و پیروزی انقلاب اسلامی:

 انقلاب اسلامی را باید حاصل زحمات انبیاء، اوصیاء و علمای راستین در طول تاریخ دانست و با وقوع انقلاب اسلامی دوران تجدید بنا و شکوفایی اسلام و باز‌تولید قدرت اسلام بر اساس آموزه‌های اهل‌بیت علیهم السلام شروع گردید، به هنگام پیروزی انقلاب اسلامی مقوله‌ی دین افیون توده‌ها است از بین رفت و در این سه دهه‌ی عزت آفرین و غرور انگیز، انقلاب اسلامی به سمت شکست لیبرالیسم و نظام سرمایه‌ داری و ساخت تمدن اسلامی در حال پیشرفت است.

در حال حاضر دو طرز دیدگاه و تفکر و بینش در رابطه با انسان و جهان و هستی در مصاف هم هستند. از سویی تفکر اسلام ناب محمدی در عصر حاضر با گفتمان اسلام، امام و رهبری و از سوی دیگر گفتمان نظام سلطه و استکبار جهانی با تفکر اومانیستی و لیبرالیستی که هر دو برای اداره‌ی جهان طرح و برنامه دارند، حال روحانیت و حوزه‌های علمیه در این تقابل فکری لازم است برای پیشبرد آموزه‌های اهل بیت علیهم السلام با توجه به وضعیت حال و آینده‌ی خود برنامه ریزی و حوزه‌ی مطلوب را طراحی و برای حضور در دنیای آینده خود را آماده کنند.

ضرورت توجه به الزامات حرکت به سمت حوزه‌ی مطلوب

به منظور حرکت به سمت حوزه‌ی مطلوب و ایجاد آمادگی حضور در دنیای فردای کاملا متفاوت و جهان آکنده از رقابت و تحولات پرشتاب در همه‌ی عرصه‌های زندگی الزاماتی وجود دارد. همه‌ی این الزامات به خوبی در بیانات رهبری بار‌ها مورد تاکید قرار گرفته است و معظم له حجت را بر همگان تمام کرده است و بایسته‌ها و نبایسته‌های تحول را به طور مکرر مورد توجه قرار داده‌اند و آخرین آن سخنان جامع و منشور نوین تحول حوزه‌ها در همین سفر است که مورد استقبال قاطبه‌ی حوزویان اعم از مراجع و علمای بزرگ و اساتید و فضلاء و طلاب قرار گرفته است.

اینک نوبت اقدام حوزویان، برای تحقق انتظارات رهبری است و شاید این مجلس مغتنم و تاریخی جزء آخرین فرصت‌های تحول و اتمام حجت دیگری با مجموعه‌ی روحانیت و حوزویان باشد.

* روند‌های کلان شکل دهنده‌ی جهان فردا بر اساس تمدن مادی غربی

تمدن غربی با پایه‌های فکری و مکاتب گوناگون اجتماعی و تاثیرات هولناک در عرصه‌های گوناگون زندگی انسانی در حال سقوط تدریجی و افول است. این روند‌های کلان پیش رو و جهان فردای تمدن غربی  دارای این  مشخصه‌هایی است، پیشرفت پرشتاب فناوری، رفاه اقتصادی، کاهش منابع انرژی فسیلی (نفت و گاز)، تخریب محیط زیست، افزایش جمعیت جهانی، رشد تسلیحات کشتار جمعی و جهانی، افزایش فعالیت‌های مغزی و کاهش فعالیت‌های بدنی، تهدید سلامت در کنار تلاش بیشتر برای سلامت، رشد دنیا گرایی و تجمل گرایی و اسراف و تبذیر در کنار شکاف طبقاتی، تنوع در لذت‌گرایی مادی گرایانه در همه‌ی عرصه‌ها؛ به ویژه سینما و هنر و مسائل جنسی و موسیقی و خلق سبک‌ها و شیوه‌های نو در زندگی، پیچیده شدن زندگی ابزاری، تعبد گریزی و افول سنت‌گرایی و فرهنگ‌های بومی، افول فکری و مصرف گرایی حتی در اندیشه و رواج اندیشه‌های کپسولی و آماده خوری ذهنی از جمله به خاطر کثرت اشتغالات، فروپاشی اخلاقی، بحران هویت انسانی و از بین رفتن خانواده‌ی هسته‌ای و شکل‌گیری خانواده‌ی مجازی .

این همه در اثر سرعت و شتاب در تحولات و تغییرات در همه‌ی عرصه‌های زندگی است. در نتیجه نا امنی و فقر و تبعیض و فساد و تهدید و چالش‌های عمیق انسانی ناشی از مناسبات ظالمانه و نظام سلطه و زندگی ابزاری و تک‌بعدی، فروپاشی تمدن غرب حتمی است.

* روند‌های کلان شکل‌دهنده‌ی جهان فردا بر پایه‌ی گفتمان انقلاب اسلامی

امروزه در پی انقلاب اسلامی با رشد بیداری انسانی و اسلامی در سطح جهان و سرگردانی و تحیر ناشی از پیامد‌های تمدن غربی، اقبال انسان معاصر به راه حل دیگری برای تحقق زندگی واقعی انسانی  شدت یافته است.

*آینده‌‌ی مطلوب بر اساس شکل گیری روند های کلان ذیل استوار است:

 بازگشت سریع انسان معاصر به خدا، پیوند علم و ایمان، عقلانیت و معنویت و بندگی خدا، اخلاق و فضیلت، عدالت و کرامت انسان، عزت و آزادگی، رحمت، رأفت و محبت و عاطفه‌ی انسانی، جامعه‌ی خانواده بنیاد، کار، تلاش و تولید، احساس مسئولیت همگانی نسبت به سرنوشت مشترک بشر در مسیر کمال و رشد و تعالی، خدمت واقعی به جامعه‌ی بشری، مبارزه با فقر و فساد و تبعیض، سلامت، شادابی و نشاط و امنیت فراگیر، امید و انتظار و هدایت و عبادت و تقرب الهی و کمال.

در این میان  به حول و قوه‌ی الهی با  تغییر معادلات منطقه‌ای و بین‌امللی به سود انقلاب اسلامی و شکل‌گیری خاورمیانه‌ی اسلامی و زوال اسرائیل و تحقق ایران توسعه یافته و  قدرت اول منطقه بسترهای مناسب برای شکل‌گیری تمدن اسلامی فرامی‌رسد؛ افق‌های جهانی برروی حوزه و روحانیت گشوده می‌شود.

سوال این است  آیا حوزه و روحانیت خود را برای چنین روزی آماده کرده است؟ آیا روحانیت نبض تفکر حال و آینده‌ی جوامع را به دست گرفته است؟ آیا بستر‌ها و ظرفیت‌های لازم و به‌طور کلی چنین افق دیدی در میان روحانیت و حوزه ها فراهم گشته است گفت: برای پاسخ به این سوال لازم است شاخصه‌های حوزه و روحانیت امروز را برشماریم .

* شاخصه‌های حوزه و روحانیت امروز

حوزه‌ی جوان: بیش از 55% از طلاب زیر30 سال و 35%  بین 30 تا 50 سال سن دارند. و این نشان‌ دهنده‌ی ترکیب سنی جوان حوزه‌ها است. باید در هرگونه برنامه ریزی معطوف به ساخت آینده متن حوزه‌ی جوان و با همت و عزم و اراده و انقلابی و با روحیه‌ی بسیجی و جهادی را در نظر گرفت، امروز مقیاس تاثیر گذاری روحانیت جهانی شده است و مخاطبان روحانیت. در پنج قاره‌ی جهان پراکنده اند و تشنه‌ی معارف خالص اسلامی بر پایه‌ی تعالیم اهل‌بیت علیهم السلام هستند. امروز حوزه و روحانیت در عصر عزت و شکوفایی به سر می‌برد.

*پیشنهاداتی در مسیر تحول حوزه‌ و روحانیت:

محور‌هایی که بر فرض اقدام مناسب ، به مدیریت تحول شتاب می‌بخشد ،یک : تدوین بیانیه‌ی راهبردی ماموریت روحانیت که این بیانیه بر پایه پنج بند ذیل استوار است ،دوم ، تربیت نیرو‌های متعهد و کار‌آمد، گسترش کمی و کیفی مجموعه‌ی روحانیت و حوزه‌های علمیه، مهندسی تبلیغ بر اساس نقشه‌ی جامع و با نگاه سیستمی و چرخه‌ی تولید پیام دینی و  پالایش و توزیع مناسب پیام و اقدام برای جذب و استفاده از پیام،سوم ، تولید علم بر پایه‌ی مجتهد پروری و نظریه پردازی در علوم دینی و فتح قله‌های دانش،چهارم ، ترسیم الگوی صحیح تعامل روحانیت و نظام جهت تامین نیاز‌های فکری، علمی و فقهی و مدیریتی نظام اسلامی در سطوح گوناگون و نیز پشتیبانی نظام از روحانیت و حوزه‌ها که عند‌اللزوم نهاد سازی در این زمینه ضرورت می‌یابد؛ نهادی فراتر از  مرکز تعامل صرفا قوه ی مجریه (دولت) و روحانیت و حضور در صحنه‌ی بین‌الملل پنجم،: فراگیری زبان‌های زنده به ویژه عربی و انگلیسی. نشر، ترجمه و توزیع تولیدات حوزوی. حضور در کنفرانس‌های علمی و بین‌المللی. بستر سازی برای شکل‌گیری دیپلماسی مذهبی در مسائل بین‌الملل با سازمان‌ها و نهاد‌های منطقه‌ای و بین‌المللی به ویژه در سطح جهان اسلام. و تلاش برای وحدت اسلامی و مشارکت فعال حوزه ها در مسائل سرنوشت ساز امت اسلامی.

دو:تجدید ساختار نوین مدیریت عالی حوزه و روحانیت متناسب با بیانیه‌ی ماموریت و تفکیک وظایف، از جمله محوریت‌هایی است که به مدیریت تحول شتاب می‌دهد بیان داشت:سه : تقویت مدیریت حوزه‌های علمیه و تفکیک امر اجرا از سیاست‌گذاری و کوچک‌سازی و روان‌سازی مدیریت حوزه معطوف به تربیت نیرو و نظام غیر متمرکز و تقویت حوزه‌ی شهرستان‌ها و تقویت نظارت و ارز‌یابی چهار:  برنامه ریزی مستمر بر پایه‌ی نیاز سنجی، امکان سنجی، حسابگری، نظارت و ارز‌یابی و روان‌سازی تشکیلات و روش‌ها با حفظ اصالت‌ها و روش‌های حوزه و روحانیت همراه با نو آوری در فنون مدیریتی و اهتمام ویژه به آینده پژوهی دینی و فرهنگی پنج: ترسیم شاخص‌های حوزه و روحانیت مطلوب در دهه‌ی چهارم انقلاب اسلامی از دیگر محورهایی است که به مدیریت تحول شتاب خواهد بخشید.

* حوزه‌ی مطلوب

حوزه‌ی مجتهد پرور، پاسخ‌گو به نیاز‌های متنوع با توزیع جغرافیایی مناسب و پوشش فراگیر مخاطبان  و حوزه‌ی با منابع انسانی گسترده و محصولات فکری و برخوردار از فن‌آوری و ارتباطات گسترده‌ی جهانی و بیان‌گر معارف اسلامی و نظامات اسلامی بر پایه‌ی دقیق و علمی را می‌توان حوزه مطلوب بر شمرد.

* شاخص‌های روحانی مطلوب:

دانا، با تقوا، ساده زیست و با عزت نفس، مردمی بودن، دارای روحیه‌ی خدمت گذاری، صادق، مسئولیت شناس، دین مدار و آمر به معروف و ناهی از منکر، پایبند به نظام اسلامی و آرمان‌های امام و رهبری و شهدا و معتقد به ولایت فقیه، دارای روحیه‌ی کار دسته جمعی، دارای روحیه‌ی جذاب به ویژه برای جوانان، دارای مهارت، چابکی و تحرک، زمان شناس و با بصیرت، خردمند و با حکمت

لازم است در هرگونه برنامه ریزی در نظام تعلیم و تربیت و پژوهش و تحقیق و تلاش در نوسازی تشکیلات و روش‌ها و مدیریت‌ به امر شاخص‌گذاری کمی و طراحی دقیق میدانی  به منظور تحقق حوزه‌ی مطلوب و شاخص‌های روحانی  مطلوب، توجه شود.

امید وارم در حد وسع و توان به تکلیف و وظیفه خود در این مقطع سرنوشت ساز تاریخ اسلام و اهل بیت علیهم اسلام و انقلاب جامه عمل بپوشانیم وبا جدی گرفتن مدیریت تحول وبهره مندی از رهنمودهای رهبر فرزانه و بر نامه ریزی دقیق و نگاه به آینده زمینه ظهور حضرت بقیه الله الاعظم ودولت کریمه امام زمان فراهم شود.