به گزارش خیمه مگ، حجت الاسلام والمسلمین حسن خرمی آرانی از اساتید حوزه در یادداشتی به موضوع ارحامی که قطع رابطه با آنان حرام است پرداخت و نوشت که تقدیم می شود:

تعیین حدود ارحامی آن عرف است. البته زمان و مکان نیز در تشخیص مصادیق مؤثر است؛ در اجتماعات کوچک چه بسا وابستگان دور جزء ارحام شمرده می شوند ولی در اجتماعات بزرگ از ارحام شمرده نمی شوند.

رحم در لغت و عرف به معنای نزدیکان و بستگان است،و در اصطلاح فقه نیز بر اساس قول بعضی از فقها همان معنای لغوی است؛ یعنی مطلق نزدیکان و بستگان البته با این قید که نَسَبی باشند نه سببی،چه مذکّر باشند و چه مؤنث، جزء ورثه باشند یا نه، مَحرم باشند یا غیر مَحرم، مسلمان باشند یا کافر، از طرف پدر باشند یا مادر، یا هر دو. البته لازم است که از نظر نسبی بسیار دور نباشند تا مردم آنها را از اقوام و ارحام شخص بدانند و گرنه باید گفت همه انسان‌ها از اقربا و بستگان همند؛ بر اساس این نظر، میزان و معیار در تمامی این موارد عرف است. در کنار این قول بعضی از علما رحم را اقوامی می‌دانند که در طبقات ارث قرار می‌گیرند که شامل تمام فرزندان و حتی نوه‌های خاله، دایی، عمه و عمو می‌شود.

وجه اطلاق «رحم» بر خویشاوندان‏

رحم در اصل به معنای محل نشو و نمای جنین در شکم مادران می‌باشد، همان عضو داخلی که خدای عزّ و جلّ در باطن زنان قرار داده تا نطفه در آن تربیت شده و فرزندی تمام عیار گردد، این معنای اصلی کلمه رحم است. ولی بعدها به عنوان استعاره و به علاقه ظرف و مظروف، در معنای قرابت و خویشاوندی استعمال شد؛ چون خویشاوندان همه در این‌که از یک رحم خارج شده‌اند مشترکند. پس کلمه «رحم» به معنای نزدیک و ارحام به معنای نزدیکان انسان است.

اما «صله»، در لغت به معنای احسان و هدیه است و در اصطلاح به معنای برقراری ارتباط همراه با محبت و لطف است که مقابل آن دوری کردن و قطع می‌باشد. بنابراین، «صله رحم»؛ رسیدگی، احسان، خبرگیری و مانند آن نسبت به نزدیکان است که در مقابلِ آن قطع رحم است.

اهمیت صله رحم در اسلام‏

اسلام نسبت به صله رحم و کمک و حمایت و محبت نسبت به خویشاوندان اهمیت فوق العاده‌ای قائل شده است و قطع رحم و بریدن رابطه از خویشان و بستگان را شدیداً نهی کرده است.

اهمیت صله رحم تا آن‌جا است که پیامبر اسلام(ص) می‌فرماید: «پیوند با خویشاوندان شهرها را آباد می‌سازد، و بر عمرها می‌افزاید هر چند انجام دهندگان آن از نیکان هم نباشند».

زشتی و گناه قطع رحم به حدی است که امام سجاد(ع) به فرزند خود نصیحت می‌کند که از مصاحبت با پنج طایفه بپرهیزد، یکی از آن پنج گروه کسانی هستند که قطع رحم کرده‌اند: «بپرهیز از معاشرت با کسی که قطع رحم کرده که قرآن او را ملعون و دور از رحمت خدا شمرده است.