به گزارش خیمه مگ،فاطمه نظری دانش آموخته سطح ۴ رشته فقه و اصول از جامعة الزهرا (سلام‌الله علیها) است که رساله «حجیت مقاصد شریعت از دیدگاه علم اصول امامیه» وی توانست در چهارمین همایش کتاب سال بانوان حائز رتبه شایسته تقدیر شود.

به بهانه هفته پژوهش گفت‌وگویی با این بانوی پژوهشگر داشتیم.

فاطمه نظری در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری حوزه در رابطه با علت انتخاب این موضوع عنوان کرد: برای من مهم بود که موضوع مبنایی که دیگران اقبال کمتری نسبت به آن دارند را انتخاب کنم. قبل از انتخاب این موضوع شاید حتی عبارت مقاصد شریعت را نشنیده بودم.

وی افزود: وقتی در سایت‌ها در جست‌وجو موضوع بودم در یک سایت عربی یک اندیشمند عرب زبان چند موضوع برای محققین پیشنهاد کرده بود و یکی از آنها مقاصد شریعت بود، از همان جا جرقه ورود در موضوع مقاصد شریعت در ذهنم زده شد و با موافقت استادم، مطالعه در این زمینه را شروع کردم.

پژوهشگر ادامه داد: با گذر زمان متوجه شدم موضوع مقاصد شریعت دریای پهناوری است که باید شناگر ماهری باشی تا روی سطح دریا نمانی و بتوانی به عمق آن راه پیدا کنی؛ زیرا در عمق دریا است که دُرهای گران‌بها یافت می‌شود؛ البته در این مسیر حتماً نیاز به استادی داری که قدم به قدم همراهیت کند؛ چون هر لحظه امکان غرق شدن وجود دارد، به گفته یکی از اساتید، ورود در این بحث، ایستادن بر لبه تیغ است خیلی باید دقت کرد.

وی در رابطه با همایش کتاب سال بانوان اظهار کرد: اگرچه برگزاری همایش کتاب سال بانوان فارغ از کیفیت و سطح آثار، فی نفسه ارزشمند است؛ اما باید از ظرفیت بسیار عظیمی که در بین بانوان وجود دارد بهترین استفاده شود. باید در این مورد برنامه‌ریزی شود و بانوان مستعد به سمت تولید آثار پژوهشی در زمینه نیازهای جامعه هدایت شوند.

نظری ادامه داد: در رابطه با سطح آثار ارائه شده خیلی نمی‌توانم نظر بدهم؛ اما در مورد رشته‌ای که در آن حضور داشتم یعنی فقه و اصول آثار سطح خوبی حضور داشت. به طور کلی سطح چهارمین همایش کتاب سال بانوان به خاطر اینکه زمینه ساز برگزاری همایش پنجم در سطح بین‌المللی شد خیلی خوب و مطلوب است.

بانوی پژوهشگر بیان کرد: گسترش شرکت کنندگان در سطوح بین‌المللی، ارتقای موضوعات و آثار در سطح بین‌المللی و حل چالش‌های جهانی از جمله انتظاراتی از است که از این همایش وجود دارد.

وی با اشاره به سخنان آیت‌الله اعرافی در چهارمین همایش کتاب سال بانوان مبنی بر اینکه «تحقق تمدن نوین اسلامی نیازمند صدها متفکر، فیلسوف، متکلم، فقیه و مفسر تراز بالا از میان بانوان است»، گفت: ما باید تلاش کنیم مسائل جهانی را حل کنیم و این هدف نیاز دارد که سطح اندیشه خود را به اندازه مسائل بین‌المللی اعتلا ببخشیم. برای تحقق تمدن نوین اسلامی باید از این نقطه شروع کنیم، این نقطه آغاز تحقق تمدن نوین اسلامی است.

نظری عنوان کرد: پژوهش و کتابت در حوزه‌های علمیه خواهران خوب است اما تا سطح مطلوب فاصله زیادی داریم؛ البته مقایسه آثار تولیدی طلاب خواهر با دانشجویان قیاس مع‌الفارق است؛ زیرا از نظر آماری تعداد طلاب خیلی کمتر از تعداد دانشجویان است. شاید بتوان گفت یکی از عوامل رغبت کمتر طلاب به نگارش مقاله، تراکم و حجم بالای واحدهای درسی است.

وی ادامه داد: اساس دانشگاه بر پژوهش است اما بنای حوزه بر خوب درس خواندن است، آثار این ابتنا سبب شده بودجه دانشگاه در امر پژوهش بیشتر از حوزه باشد، اولویت در برنامه ریزی‌های دانشگاه، پژوهش باشد و اساتید آن نسبت به اساتید حوزه دارای وزنه سنگین‌تری در امر پژوهش باشند. از طرفی به نظر می‌رسد آموزش پژوهش محور در حوزه کمتر مورد عنایت قرار گرفته است.

طلاب هدفمند وارد حوزه شوند

طلبه پژوهشگر با تأکید بر اینکه اهتمام به امر پژوهش با شعار محقق نمی‌شود و اقدامات عملی لازم است، تصریح کرد: طلاب از همان ابتدا که وارد حوزه می‌شوند باید هدفمند درس بخوانند و استعدادیابی شوند و هر کدام به سمت استعداد خود هدایت شوند.

وی گفت: این اندیشه باید در حوزه نهادینه شود که یک بانوی طلبه هر هدفی که داشته باشد و هر کاری که بخواهد انجام دهد باید با چاشنی پژوهش همراه باشد. ما نیاز به مبلغ خواهر داریم اما مبلغ صِرف نه، بلکه نیاز به مبلغ پژوهشگر، مدرس پژوهشگر حتی مادر خانه‌دار پژوهشگر داریم چه بسا کسانی که وارد فضای کارهای اجرایی هم می‌شوند پژوهشگر بودن به آنها بسیار کمک کننده است.

نظری اضافه کرد: ابتدا متولیان امر در مراکز و مدارس علمی باید به درک عمیقی از اهمیت و ضرورت پژوهش در بین طلاب برسند، وقتی این درک ایجاد شد بخش مهمی از مشکل را حل می‌شود، زیرا بهترین برنامه‌ریزی را برای ارتقای سطح پژوهشی طلاب انجام خواهند داد.

پژوهشگر حوزوی ارتقای سطح پژوهشی اساتید و تربیت اساتیدی با دغدغه پژوهش را دومین اقدام دانست و تصریح کرد: تربیت اساتیدی با دغدغه پژوهشی باعث می‌شود که این دغدغه به شاگردان آنان هم منتقل شود.

لزوم چابک سازی دروس حوزوی

وی با بیان اینکه چابک سازی واحدهای درسی، و افزایش واحدهای پژوهشی در برنامه درسی اقدام دیگری است که می‌توان انجام داد، اظهار کرد: افزایش بودجه پژوهشی و حمایت از طلاب پژوهشگر راهکار دیگری برای تقویت پژوهش در حوزه‌های علمیه است. با تدابیر درست باید لذت و طعم شیرین پژوهش را به کام طلاب چشانید آن وقت می‌توان ثمرات آن را به نظاره نشست.

نظری یادآور شد: ما اعتقادی به انبوه نویسی نداریم؛ بلکه کیفیت را اولویت اول می‌دانیم اما کمیت هم در مرحله دوم دارای اهمیت است؛ لذا متصدیان امر حوزه‌ها باید تدبیری کنند که در عین حفظ صددرصد کیفیت درس و پژوهش، حجم کمی تولیدات علمی به سرعت افزایش یابد.

وی گفت: در پایان وظیفه می‌دانم از استاد گران‌قدرم حجت‌الاسلام علی سائلی تشکر ویژه نمایم. یکی از بزرگ‌ترین توفیقاتم در طول زندگی علمی افتخار شاگردی ایشان است. از خداوند متعال برای رهبر معظم انقلاب، مراجع عظام، علمای اعلام و استاد ارجمندم سلامتی و طول عمر با عزت و برکت استدعا دارم.