به گزارش خیمه مگ، سید علی محمد وزیری یزدی واعظ در سال ۱۲۷۳ شمسی در بیت علم و فضیلت و سیادت، در محله مسجد جامع یزد متولد شد. پدرش، آقا میرسید مهدی، از روحانیان یزد بود.

سید علی محمد وزیری در سن ۱۲ سالگی از نعمت پدر محروم شد و کفالت مادر و چهار خواهر خود را بر عهده گرفت و از آنجایی که اشتیاق وافری به تحصیل داشت، با ارشاد و هدایت مادر والامقامش جهت تحصیل علوم دینی، ابتدا به محضر دایی زاده خود، مرحوم معتمدالاطباء که از عالمان فاضل به شمار می آمد، به تحصیل پرداخت. او سطوح عالی را نزد آیات حاج شیخ غلامرضا فقیه خراسانی، میرزا سید علی مدرسی و شیخ جلال تفتی آیت اللهی فراگرفت. مرحوم وزیری بعد از اتمام تحصیلات و در سن جوانی به وعظ و تبلیغ روی آورد تا اینکه در زمره موفق ترین و بهترین وعاظ یزد شد.

برشمردن خدمات مردی که بیش از نیم قرن عمر خود را در پاسداری از اسلام و ارزش های انسانی و اسلامی سپری ساخته، مشکل است؛ کسی که عاشق تبلیغ بود و در این راه اهتمام فراوان داشت. مرحوم وزیری در میان آنان سرآمد بود؛ زیرا از واعظان تاثیرگذار، محبوب و مورد احترام به شمار می آمد. وی به خاطر دارا بودن معلومات گسترده و احاطه بر احادیث، به ویژه احادیث اخلاقی و همچنین صوت حزین، بیان گرم، شوق سرشار، حافظه قوی و اخلاص در مجالس و محافل دینی خوش درخشید و مورد استقبال مردم متدین یزد واقع شد.

با اینکه وزیری خود خطیب موفقی بود؛ اما در راستای ارتقای موفقیت سایر مبلغان و تشویق آنان برای بهتر ساختن برنامه های دینی و تبلیغی و مدیریت صحیح و سازنده آن، اقدام به تاسیس انجمن واعظین یزد کرد. گردهمایی مبلغان جوان در کنار وعاظ و خطبای با تجربه در عصر هر دوشنبه و تبادل افکار، تجارب و اطلاعات جهت تحکیم برنامه های تبلیغی از ابتکارات مبارک و ارزشمندی بود که به دست توانای این روحانی دوراندیش آغاز شد، به طوری که در جامعه دینی یزد بسیار کارآمد و موثر واقع شد.  

مرحوم آیت الله خاتم یزدی درباره ویژگی های آن روحانی وارسته می گوید: در سال ۱۳۳۲شمسی بود که بعد از جریانات زمان رضاخان به دعوت حجت الاسلام والمسلمین آقای وزیری وارد حوزه یزد شدم. آن موقع سرپرستی طلاب با آقای وزیری بود. ایشان دارای یک شخصیت و وجهه قابل توجه بود. در میزان محبوبیت ایشان باید بگویم که مورد علاقه اکثریت بود، اگر نگویم تمام. بر چشم و دل مردم عزیز بود و حکومت بر قلوب مردم داشت.  

مرحوم وزیری با بیان گرم و دلنشین خود مردم را به خدا، روز جزا و ائمه هدی فرا می خواند و به راه رستگاری رهنمون می ساخت. ایشان به خدمت دینی و تبلیغی در خود یزد بسنده نکرد؛ بلکه سفرهای فراوانی به شهرهای مختلف استان یزد و همچنین تهران، قم، کرمان، مشهد، اصفهان، شیراز، همدان، زاهدان و … داشت. و در این مناطق منشا برکات شد، از جمله ساختن حسینیه بزرگی در زاهدان، و این در سالی بود که وی به دعوت آیت الله کفعمی(امام جمعه و از روحانیون منتفذ زاهدان) برای تبلیغ به آن سامان عزیمت کرده بود. ایشان علاوه بر سخنرانی، با دعوت کردن از تمام روحانیون و مداحان در جلسه‌ای، مبلغ قابل توجهی پول بین آنها تقسیم کرد.

مرحوم وزیری در عین اینکه از بسیاری از مراجع تقلید همانند آیات عظام سید ابوالحسن اصفهانی، شیخ عبدالکریم حائری، حاج آقا حسین قمی، سید حسین بروجردی، سیدمحمدتقی خوانساری، امام خمینی، سید محسن حکیم، سید ابوالقاسم خویی و سید عبدالهادی شیرازی اجازاتی در امور حسبیه و شرعیه داشت، خطیبی توانا، شاعری نیکو طبع، انسانی دوراندیش، زیرک، مهربان، خوش ذوق، با سلیقه و زاهد بود و از اطلاعات وسیعی در زمینه حدیث و تاریخ برخوردار بود و خدمات ارزنده و بزرگی در تبلیغ دینی و فرهنگی به انجام رسانید.

تاسیس کتابخانه کم نظیر  در یزد

کتابخانه وزیری یزد بزرگ­ترین کتابخانه ناحیه مرکزی و جنوب ایران است و در شمار ۱۰ کتابخانه بزرگ ایران قرار دارد. نسخ خطی ارزشمند این کتابخانه مشتاقان بسیاری را از شهرهای دور به یزد کشانده است. وجود گنجینه اسناد، فرمان ها، قباله­ ها و دیگر نوشته ­های تاریخی ویژه یزد از آثار نویسندگان و شاعران یزدی و وجود بیش از ۵۰۰۰ مجلد نشریه، سبب موقعیت خاص کتابخانه وزیری در منطقه شده است.

مرحوم وزیری در سال ۱۳۳۴ ش هسته اولیه احداث کتابخانه را مجموعه کتابخانه شخصی خویش شامل ۲۰۰۰ جلد کتاب قرار داد. او از کودکی به کتاب علاقه داشت و در دوران طلبگی برای امانت گرفتن کتابی به کتابخانه شخصی غلامعلی رئیس رفته، با مشاهده کتابخانه او علاقه مند شد که خود نیز کتابخانه ای تهیه کند. او به جمع آوری کتاب های خطی و منحصر به فرد همت گماشت و در منزل از آنها نگهداری کرد. در زمان رضا خان که برگزاری مجالس روضه خوانی ممنوع شده بود، ایشان برای نگهداری کتاب ها از حمله ماموران دولتی آنها را در چلیک های فلزی گذاشت و در سرداب منزل مخفی کرد و جلوی آنها دیوار کشید و با پایان رسیدن حکومت رضاخان آنها را بیرون آورد و روی طاقچه های منزل چید. او در نظر داشت کتاب های خود را در اختیار طالبان علم قرار دهد.

نخستین اقدامات برای ایجاد کتابخانه ای عمومی در سال ۱۳۳۳ش آغاز شد. این کتابخانه در سال ۱۳۳۴ش در دهلیز مسجد جامع کبیر یزد تاسیس شد و با تعدادی کتب خطی و چاپی کار خود را آغاز کرد. او برای تکمیل کتابخانه از عموم مردم و دانشمندان، مولفان، ناشران و دارندگان کتب خطی درخواست کرد که در مدت کوتاهی، کتابهای زیادی به این کتابخانه اهدا شد و مشکل کمبود مکان پیش آمد. تا اینکه با کمک مردم مغازه ها و خانه های اطراف خریداری گردید و عملیات احداث ساختمان جدید در سال ۱۳۴۲ش به کمک برخی از تاجران خیر یزدی همانند محمد هراتی و حسین بشارت در جنب درب شرقی مسجد جامع یزد آغاز و در اول فروردین ۱۳۴۵ش افتتاح شد. همیشه وزیری نگران کتابها و موقعیت کتابخانه بود و تصمیم داشت آنجا را به موسسه بزرگی واگذار کند که توانایی اداره آن را داشته باشد. وزارت فرهنگ و هنر، سازمان اوقاف و شهرداری یزد در این راه پیش قدم شدند؛ ولی سرانجام کتابخانه وقف آستان مقدس رضوی شد.

پس از جلب موافقت آستان قدس رضوی در سال ۱۳۴۸ش وقف نامه‌ای تنظیم و به ثبت رسید که طبق آن ساختمان کتابخانه وزیری به انضمام تمام کتب و اثاثیه آن وقف شد. در آن وقف نامه شرایط خاصی ذکر شده است. از جمله آنکه عنوان کتابخانه وزیری یزد هرگز نباید تغییر کند، کتابخانه مرحوم وزیری در دوران شکوهمند انقلاب اسلامی با عنایت خاصه حضرت رضا(ع) و حمایت تولیت عظمای آستان قدس رضوی در عرصه توسعه فضای فرهنگی و مطالعاتی و در عرصه گردآوری منابع اطلاعاتی به توسعه ۱۰ برابری دست یافته است.

در حال حاضر این کتابخانه با بنایی زیبا، دارای زیربنایی حدود ۶ هزار و سیصد متر مربع می باشد که با داشتن بیش از ۴۶۰۰ نسخه خطی، ۵۸۰۰ نسخه کتاب چاپ سنگی، ۲۳۰ هزار نسخه کتاب چاپی و اشیای موزه ای از افتخارات میراث مکتوب و غیر مکتوب ایران و جهان اسلام محسوب می شود.  

کتابخانه وزیری از بدو تاسیس تاکنون مورد بازدید شخصیتهای گوناگون علمی، فرهنگی و سیاسی قرار گرفته است و اغلب بازدید کنندگان مطالبی را در دفتر یادبود کتابخانه به یادگار نوشته اند که دست خط شخصیتهای بزرگواری همچون مقام معظم رهبری، آیت الله فاضل لنکرانی، علامه جعفری، شهید باهنر، شهید هاشمی نژاد، شهید صدوقی، دکتر محققی، مورخ شهیر محمد شریف رازی، پروفسور محمود حسابی، شیخ عباسعلی اسلامی سبزواری و… که در اینجا فقط به مرقومه مبارک مقام معظم رهبری حفظ الله اشاره می کنم: بسم الله الرحمن الرحیم زیارت گنجینه گرانبهایی از کتاب و نوشته اسلامی که محصول کوششی ارجمند است، بیینده را به یاد اقیانوس بیکران فرهنگ عمیق و غنی و عریق اسلام عزیر می افکند که در روزگار ترکتازی افکار و مکاتب و فرهنگهای سست و بی پایه بشری و در عهدی که پوشالی ترین بنیانهای فکری را در فکر و دل جهانیان مرتبتها و پایگاه هاست، همچنان در عزلت کتابها و کتابخانه زندانی است و در محوطه ای بس دور از زندگی و عمل، پیروان اسمی، تبعیدی، و متولیان و منادیان و مدعیانش را چیزی که کم تر به خاطر است و پیش تر در نسیان، رسالت و مسئولیت تعهد خطیری است که قرآن و اسلام بر دوش آنان نهاده که: وَإِذْ أَخَذَ اللّهُ مِیثَاقَ الَّذِینَ أُوتُواْ الْکِتَابَ لَتُبَیِّنُنَّهُ لِلنَّاسِ وَلاَ تَکْتُمُونَهُ…؛ به امید آن روز که امت عظیم اسلام، قرآن و اسلام را همچون برنامه زندگی و بنیان اساسی نظام اجتماعی به کار گیرند…! به امید بیداریها و درس گیریها! به امید تجلی حماسه اسلام و تشیع در زادگاه و پرورشگاه اسلام و تشیع…! در روز شنبه ۱۲ ربیع الاول هزار و سیصد و نود و چهار قمری در کتابخانه موسس عالیقدر– ادام الله برکات وجوده الشریف- نگاشته آمد. سیدعلی خامنه ای ۱۷/۱/۵۳

در خدمت آستان قدس رضوی

 در اینجا به بخشی از فعالیت های وی که در ارتباط با آستان قدس است، پرداخته می­شود: نخست، راه اندازی و اداره کتابخانه وزیری در سال ۱۳۳۴ش با حدود دو هزار جلد کتاب چاپی و خطی شخصی خود  در دهلیز شمالی مسجد کهن و تاریخی جامع کبیر یزد و اهدای آن همراه با وسایل و تجهیزات به آستان قدس در تاریخ ۱۲/۴/۱۳۴۸، در زمانی که ۱۷۹۶۷ جلد کتاب چاپی و ۳۳۰۰ کتاب خطی داشت.
وزیری در طول سالیان حیات خود توانست با تشویق و ترغیب بسیاری از اهالی فرهنگ دوست تهران، مشهد، هند و یزد، کتابهای خطی و چاپی نفیس را به مجموعه کتابخانه بیافزاید (در زمان فوت وزیری، کتابخانه دارای ۳۳ هزار جلد کتاب بود)، چنان که حتی پس از درگذشت وی نیز بسیاری از نیکوکاران، بزرگان و فرهنگیان استان یزد، با توجه به ارادتی که به وی داشته و دارند، اموال و کتاب های خود را به کتابخانه اهدا می نمایند.

 دوم، چنانکه شواهد عینی و مصاحبه­های حضوری با واقفین املاک و باغات انار، پسته و... در استان­های یزد و کرمان گواهی می­دهد، بسیاری به اشاره و هدایت وزیری، دارای های منقول و غیر منقول خود را وقف بر آستان قدس کرده­اند. این امر در سال ۱۳۴۸ و پس از اهدای کتابخانه وزیری به آستان قدس تشدید شد.
وزیری در ۳/۲/۱۳۵۶ در ۸۲ سالگی درگذشت و در کتابخانه وزیری (درکنار درب ورودی) به خاک سپرده شد. در سال ۱۳۷۴ به پاس خدمات فرهنگی وی از سوی پست ایران، قطعه تمبری به یاد بود او چاپ شد. تا کنون سه عنوان کتاب به نام های: سیمای فضیلت (گردآوری: سیدضیاء قریشی،۱۳۷۴)، یادمان شادروان وزیری یزدی(گردآوری: حسین مسرّت،۱۳۸۰)، وزیری اسطوره خاطره­های ماندگار (گردآوری: حبیب مهرنیا،۱۳۸۵) درباره او چاپ شده است.