به گزارش خیمه مگ،امام جواد (علیه‌السلام) در شرایطی زندگی می‌کرد که جامعه شیعه با چالش‌های زیادی روبه‌رو بود، از جمله فشارهای سیاسی و جریانات انحرافی.

خبرنگار خبرگزاری حوزه در اراک با خانم کرمی مدیر موسسه آموزش عالی ریحانة الرسول ساوه گفت و گویی کرده است که در ادامه به آن می پردازیم:

نقش امام جواد علیه السلام در آماده سازی جامعه شیعی برای دوران غیبت چه بود؟

امام جواد علیه السلام به دلیل اهمیت مسئله مهدویت و ضرورت تبیین دقیق خط مشی انتظار برای شیعیان، در آماده سازی جامعه شیعه برای دوران غیبت نقش کلیدی ایفا کردند. این مهم به ویژه با هدف جلوگیری و مقابله با جریانات انحرافی مانند واقفیه و… اهمیت می‌یافت. بخش عمده‌ی این تلاش، آگاهی‌بخشی عمومی بود که شامل تبیین ابعاد گوناگون اطلاعات و معارف مهدوی می‌شد.

یکی از مهم‌ترین موضوعاتی که امام جواد علیه السلام در این آگاهی‌بخشی به آن پرداختند، چه بود؟

یکی از مهم‌ترین موضوعات، تبیین مصداق “قائم” بود. مفهوم “قائم” از دوران نبوی در ذهن مسلمانان مطرح بود و شیعیان بارها از امامان خود می‌پرسیدند که آیا خود امام، قائم هستند یا قائم چه کسی است؟ امام جواد علیه السلام در پاسخ به این پرسش‌ها، به جای پاسخ مستقیم، به تبیین دقیق و جامع مفهوم “قائم” می‌پرداختند و از این طریق، ذهنیت مردم را درباره‌ی شخصیت و ویژگی‌های قائم آینده، شکل می‌دادند.

آیا می‌توانید مثالی از رویکرد امام جواد علیه السلام در این زمینه بیان کنید؟

متاسفانه، جزئیات دقیق روش و پاسخ‌های امام جواد علیه السلام در این زمینه در منابع تاریخی به طور کامل ثبت نشده است. اما می‌توان حدس زد که ایشان با استفاده از روایات و آیات مرتبط با مهدویت، به تبیین ویژگی‌های قائم و زمان ظهور ایشان پرداخته و احتمالاً از پاسخ‌های مبهم و کلی پرهیز می‌کردند. همچنین، به احتمال زیاد، در جهت مقابله با انحرافات موجود و گسترش تفکر صحیح مهدویت تلاش می‌کردند.

اهمیت این تلاش برای جامعه شیعی در عصر غیبت چیست؟

این تلاش‌ها، نقشی کلیدی در شکل‌گیری و حفظ هویت و اعتقاد شیعی در عصر غیبت ایفا می‌کردند. شناخت دقیق و صحیح از مفهوم قائم و انتظار، از بروز انحرافات و تفسیرهای نادرست جلوگیری می‌کرد و همچنین، در ایجاد یک مسیر صحیح برای انتظار و آمادگی برای ظهور، نقش اساسی داشت.

آیا می‌توانیم بگوییم که امام جواد علیه السلام، دقیقا با چه روشی این آگاهی‌بخشی را انجام می‌دادند؟

متاسفانه، منابع تاریخی به طور کامل و دقیق این روش‌ها را بازگو نمی‌کنند. اما می‌توان حدس زد که ایشان با استفاده از روش‌های مختلف، از جمله مباحثات علمی، بیان روایات و گفتگوهای شخصی، به این هدف دست می‌یافتند. همچنین، تدریس و تعلیم به شاگردان و پیروان نیز از روش‌های ایشان بود.