به گزارش خیمه مگ،حجت الاسلام حسین درودی پژوهشگر و فعال فرهنگی تربیتی در مطلبی با موضوع سریال معاویه نوشت

سریال معاویه، مجموعه ای تاریخی است که از ۲۲ بخش تلویزیونی تشکیل گردیده و محصولی از عربستان سعودی می باشد که در ماه رمضان سال ۲۰۲۵ پخش شد.

این مجموعه به زندگی معاویة بن ابی‌سفیان، بنیان‌گذار خلافت اموی در دمشق می‌پردازد و علل این تولید مشخص نیست که جهت اتحاد مسلمانان در مقابل رژیم صهیونیستی است و یا در تعامل با سیاست های تحقیری آنها در کشورهای اسلامی باید باشد.

فیلم‌برداری این مجموعه در ژوئیهٔ ۲۰۲۲ آغاز شد و با بودجهٔ قابل‌ توجه حدود ۱۰۰ میلیون دلار، به بزرگ‌ترین تولید در تاریخ درام تلویزیونی عرب تبدیل شده است و نیز استثنایی بودن این تولید در هزینه و همچنین انتخاب مدیریت معاویه در تشکیل حکومت شام در عصری که سران استکبار؛ گروه داعش را با هویت التقاطی در سوریه تشکیل داده اند بسیار سوال بر انگیز و شبهه‌ناک کرده است.

فیلم‌نامه توسط محمد الیاسری، خالد صلاح و بشار عباس نوشته شده است که مستندات آن با سوالات جدی مواجه است، کارگردانی هنری آن بر عهدهٔ احمد مدحت بوده و توسط اِم‌بی‌سی تولید شده است که این مشارکت مشخص نیست از برای سود آوری می باشد یا از پشت پرده هایی سیاسی و اجتماعی خبر می دهد.

این مجموعه به لحاظ استناد تاریخی و نمایش چهره‌های مذهبی، با شبهاتی متراکم همراه شده. امروزه این سوال مطرح است چرا سعودی‌ این اولویت را در موقعیت کنونی منطقه و جهان انتخاب کرده است.

آیا ساخت فیلم و سریال تطهیر سازی بنی‌امیه و معاویه لازمه تَطهیر سازی برخی سیاستمداران در کشورهای اسلامی را در پی خواهد داشت.

آیا این تطهیر سازی با زیست نظام سلطه و ایجاد انحراف در اذهان مسلمانان و عدم پاسخ به سوالات فرهیختگان آنها ارتباطی دارد؟ درکل این حقیقت شفاف قابلیت مخفی سازی را ندارد چراکه که معاویه و معاویه ها با ساخت سریال تلویزیونی قابل تَطهیر و تعالی نیستند تا با این نوع تولید ها تطهیر چهره سیاست زدگان استکباری را موجه و مقبول جلوه دهد زیرا کثیری از علمای اهل سنت در کتب تحقیقی خودشان متفقا به مذمت افرادی مانند معاویه، یزید و بنی‌امیه پرداخته‌اند که ننگ چنین مذمت هایی را به آب زمزم هم نتوان شستشو داد.

در بخش دوم نقد سریال معاویه به قسمت های دیگری از شخصیت ایشان از نهج البلاغه مظلوم یا همان برادر قرآن می پردازیم.

علت ارجاع نقد سریال مذکور به متون متقن بیانات امیرالمؤمنین (ع) قوت و قوام سبک خرد ورزی در ادبیات حضرت می باشد که همه اهالی سرزمین آزادیخواهی را به شگفتی آورده و می آورد.

- نامه معاویه به امام علی(ع)

ابن ابی الحدید پیرامون نامه ۱۷ نهج می گوید: روزی از روزهای صفین که معاویه سخت خویش را در تنگنای جنگ گرفتار دید به عمرو عاص گفت: «من به علی نامه‌ای می‌نویسم باشد که به وسیله این نامه، علی را در امر پیکار به تردید اندازم و خود را از این مخمصه نجات دهم.»

این ادبیات معاویه نشان می دهد اگر امیر المؤمنین(ع) تنها نمی بودند معاویه قادر نبود در چهار دهه متوالی اسلام را وارونه معرفی نمی کرده و زحمات رسول اعظم(ص) ضایع نمی کردند.

- ادعای نسب برابر دلیلی بر خلافت طلبی معاویه

عمروعاص پوزخندی زد و گفت: «ای معاویه! تو کیستی که بتوانی مردی چون علی را بفریبی؟ بی‌جهت خود را اذیت مکن. علی هرگز فریب تو را نخواهد خورد.» معاویه به حرف عمروعاص گوش نکرد و نامه‌ای برای حضرت نگاشت که خلاص‌اش چنین است:

«اگر ما می‌دانستیم، این جنگ چه بر سرمان خواهد آورد، هرگز داخلش نمی‌شدیم و اکنون هر دو پشیمان هستیم. تو می‌دانی که لشگر عرب از هر دو سو (هم بواسطه من و هم بواسطه تو) رو به نابودی است. من و تو، هر دو فرزندان عبدمناف و در نَسَب با هم برابریم. اگر حکومت شام را به من واگذاری، من فرمانت را گردن خواهم نهاد.» [ابن ابی الحدید معتزلی، عبدالحمید، شرح نهج‌البلاغه، ج۱۷، ص۲۵۱.]
در ساختار معنایی این نامه کاملا مشهود است که معاویه مضاف بر بطلان خود امیر المؤمنین را به مانند خویش پشیمان از جنگ معرفی می کنند و اینکه شخصی بنمایاند که هر دو طرف یک مقابله باطل می باشند معلوم مشخص نیست که میزان و معیار ایشان از چه منبعی قابل اثبات یا رد می باشد.

- جواب نامه امام علی(ع) به معاویه بن ابی سفیان

- پیش بینی امیرالمؤمنین از باطل کاری های معاویه

«اما اینکه فرمانروایی شام را از من می‌خواستی، بدان که چیزی را که من دیروز به تو ندادم البته امروز نیز نخواهم داد.

دیگر آنکه گفتی جنگ موجب از بین بردن عرب شد و از لشکریان من و تو جز اندکی باقی نمانده است، بدان که هر صاحب حقی که بدست باطل کشته شود زنده جاویدانه و روانه بهشت است و هر باطلی که توسط حق از بین برود، مخلّد در آتش دوزخ است.

امیرالمؤمنین در معاویه شرایط فرمانروایی بر مسلمانان را نمی یابد و با تقاضاهای مستقیم و با واسطه ایشان مخالفت می کنند که این عدم واگذاری کینه امام علی (ع) را نزد او افزایش می دهد بدان علت که حضرت کشته شدگان به دستور معاویه را زنده جاوید و بهشتی معرفی می کنند که خود نشان از دوزخی بودن معاویه دارد.

- شک و تردید معاویه درحقانیت خودش

دیگر آنکه گفتی ما و تو در سپاهیان و جنگ و نابود شدن برابریم، پس بدان که سخت در اشتباهی. زیرا نه تو در شک و تردیدت پایدارتر از من بر یقین می‌باشی و نه شامیان بر دنیا حریص‌تر از عراقیان در امر آخرت می‌باشند. (من و اهل عراق از روی ایمان و یقین و برای پایداری حق می‌جنگیم، اما تو و اهل شام از روی شک و تردید و برای دنیا می‌جنگید).

امیر المؤمنین(ع) در پاسخ به این بخش نامه با یک کالبد شکافی عمیق علم امامت خود از محتویات قلبی و باطنی معاویه پرده برداری می کنند و اشاره دارند بر اینکه معاویه نسبت به وحی و رسول اعظم(ص) در شک و تردید فرو رفته و به چنین فردی امانت خداوند حکیم را واگذار کردن عین جهنمی کردن مردم می باشد و علت عدم واگذاری را از شبهه سیاسی که در نزد سیاستمداران معمول است شفاف سازی کرده و با استفاده از ظرافت های ادبی عدم صلاحیت معاویه از نظر اسلام تبیین می کنند.

- واقعه تاریخی معاویه اسیری آزاد شده

دیگر این که گفتی ما هر دو فرزندان عبد منافیم. آری، لکن حرف اینجاست که نه امیّه مانند هاشم و نه ابوسفیان مانند عبدالمطلب و نه مهاجر (یعنی من) مانند اسیر و آزادکرده شده (یعنی تو و پدرت ابوسفیان در فتح مکه) می‌باشد. ای معاویه! کسی که نسبش روشن است مانند کسی که نسبش آلوده و ناپاک است نیست آنکه کمک‌کار حق است با دنبال‌کننده باطل یکسان نیست و مؤمن و منافق یکسان نیستند و چه ناخلف فرزندی است، فرزندی که پیروی کند پدری را که در آتش نگون‌سار است.

امام علی(ع) در این قسمت از نامه از تفکر جاهلی معاویه خبر می دهند که قیبله گرایی در اسلام وجود ندارد بلکه نسبت انسانها با یکدیگر به صفات انسانی آنان ارجاع داده می شود و بدین منظور حضرت با یک استدلال قرآنی که هرگز میان مؤمن و منافق یکسانی وجود ندارد به نفاق معاویه اشاره کرده و از آینده سلطنت ایشان خبر رسانی می کنند.

- چگونگی اسلام آوردن معاویه

حالا از تمام اینها که بگذریم، در دست‌های ماست فضیلت نبوت و پیغمبری و تنها ما هستیم که منتسب به رسول اکرم (ص) هستیم و بوسیله این منصب هر گردنکشی را خوار و هر ضعیف مسلمانی را سر بلند ساختیم. این را هم بدان که در آن هنگام که خداوند عرب را گروه گروه به دینش در آورد و این امّت خواه ناخواه دین اسلام را پذیرفتند، شما بنی امیّه از جمله کسانی بودید که دخولتان در اسلام بیرون از این دو راه نبود: یا از روی دنیاپرستی تا با تظاهر به اسلام به قدرت برسید و یا از ترس شمشیر اسلامیان.»

امیرالمؤمنین (ع) با شفاف سازی چگونه اسلام آوری معاویه به یک مسئله مهم در جهان اسلام اشاره دارند که امروز هم در میان مسلمانان به وضوح قابل مشاهده و معروف است از اینکه جایگاه تربیتی منتسبان حقیقی به رسول اعظم(ص) می باشند که قادرند مسلمین را به عزت و اقتدار رسانیده و نیز دشمنان آنها را به خاک ذلت دچار سازند از همین رو جهت اثبات این ادعا کافی است کمی در نوع وحشت های استکبار جهانی و نیز رژیم صیهونیستی در تقابل با اسلام ناب غور کنیم تا از پشتیبان ها و پیشران های آن بطور میدانی همگان بصیر گردنند.

- اندیشه فریبکاری در شخصیت معاویه

گویند که چون این پاسخ دندان شکن به معاویه رسید، تا چند روزی آن را از عمروعاص پنهان می‌داشت تا اینکه بالاخره عمروعاص از جریان مطلع شد و معاویه را به ریشخند گرفت. معاویه گفت: «تو خجالت نمی‌کشی که مرا بواسطه این کارم سرزنش و مسخره می‌کنی در حالیکه از ترس علی بن ابیطالب عورت خود را نمایان ساختی؟!» عمروعاص لبخندی زد و گفت: «بزرگواری و عظمت علی چیزی است که تو خود آن را بهتر از من می‌دانی. اما در مورد رسوائی من باید بدانی که در جنگ با علی، رسوا شدن رسوائی نیست.»

در این برش تاریخی معاویه و عمروعاص چنان به اتفاق هم از فضیلت و فرزانگی امیر المؤمنین علی (ع) بصورت ناخواسته اقدام به تبلیغ کرده اند که هر انسان خرد ورز و آزاده ایی انصاف می دهد که اگر فضائل امیر المؤمنین در جهان اسلام حکم فرمایی می کرد امروز شاهد این همه جنایت و خیانت در غزه مقتدر و مانند آن نبودیم و همچنین سیاست های درد آوری که مسلمانان را از لذت علو اسلامی خویش محروم کرده و قلب انسان کامل را به درد آورده است.