آیه ۱۲۰سوره بقره یك اصل كلّى را مطرح مى كند كه هر چه شما مسلمانان از مواضعِ به حق خود عقب نشینى كنید، دشمن به همان میزان در كفرِ باطل خود پیشروى مى كند. پس در مقامِ سازش با دشمنانِ دین برنیایید.
استغفار و ذكر خداوند، بهترین اعمال عرفات و مشعر است. گرچه در این سرزمین ها اصل توقف، شرط است و هیچ عمل دیگرى واجب نیست، امّا در این آیات، قرآن ما را به ذكر خدا و یاد سوابق پرخطا و اشتباه خود و طلب آمرزش درباره گذشته ى خویش دعوت مى كند.
وسوسه هاى شیطان، انسان را مجبور به گناه نمى كند، بلكه انسان قدرت مقابله با شیطان را دارد و به همین دلیل از اطاعت او نهى شده است. «لا تتّبعوا»
سرچشمه و بازگشت همه چیز به سوى خداست. چرا در انتظار دیدن خود او هستید، مگر آثار او را نمى بینید. «هل ینظرون... و الى اللّه ترجع الامور»
انفاق به خویشان، مایه ى استحكام پیوندهاى خانوادگى، و انفاق به دیگران، سبب جبران كمبودهاى مالى و عاطفى نیازمندان و برطرف نمودن اختلاف طبقاتى است. «فللوالدین والاقربین والیتامى والمساكین وابن السبیل»
آماده باشیم، آزمایشات الهى به قدرى سخت است كه بعضى مواقع انبیاء را نیز مضطرب مى كند. «یقول الرسول والذین آمنوا معه متى نصر اللَّه»
در تفاسیر شیعه و سنى آمده است: رسول اكرم صلى الله علیه وآله شخصى را به نام عبداللّه بن جحش به همراه هشت نفر با نامه اى براى كسب اطلاعات از كفّار و مشركین فرستاد، امّا بعد از ملاقات
امید بدون عمل، آرزویى بیش نیست. چنانكه در آخرین آیه سوره ى كهف مى خوانیم: «من كان یرجوا لقاء ربّه فلیعمل عملاً صالحاً و لایُشرك بعبادة ربّه احداً» هركس امید به لقاى پروردگار و رسیدن به مقام قرب را دارد، پس باید عمل خالصانه انجام دهد.
از یكى از دانشمندان نقل شده است كه اگر دولت ها نیمى از شراب فروشى ها را ببندند، ما نیمى از بیمارستان ها و تیمارستان ها را مى بندیم.
رها كردن كار یتیمان، مصلحت نیست، بلكه به نیّت خیر و با چشم برادرى معاشرت نمودن با آنان مصلحت است. «قل اصلاح لهم خیر»
ازدواج با همسران غیر مؤمن، مى تواند تأثیر منفى بر تربیت فرزندان و نسل آینده انسان بگذارد، چنانكه ممكن است آنها عامل جاسوسى براى بیگانه باشند.
در تفسیر المیزان، گزارشى از عقاید اقوام و ملل مختلف، در مورد زنانى كه شوهران خود را از دست مى دهند، آمده است. در آنجا مى خوانیم: برخى اقوام معتقد بودند كه باید بعد از مرگ شوهر، زن را زنده بسوزانند و برخى ...
در روایات شیعه و سنى آمده است كه این آیه به منزله ى قلّه قرآن است و بزرگترین مقام را در میان آیات دارد.
همیشه و به خصوص در جبهه ها، دعا همراه با حركت لازم است، نه دعا به جاى حركت. «برزوا لجالوت... ربّنا افرغ...»
«عرّضتم» به معناى سخن همراه با تعریض و كنایه و «خطبة» به معناى خواستگارى است. در این آیه اظهار تمایل به ازدواج در مدّت عدّه، بلامانع شمرده شده است، مشروط به اینكه ...
عقد ازدواج، قداست و احترام دارد. با اینكه آمیزشى صورت نگرفته است، لكن اجراى صیغه ى عقد، به زن حقّ مى دهد تا به هنگام جدایى هدیه اى مناسب دریافت نماید.
عفو و گذشت از سوى زن و مرد، هر دو پسندیده است. یا زن نصف مهریه را ببخشد، یا مرد تمام مهریه را بدهد. «یعفون... تعفوا»
نماز به گروهى مى گوید: مرا ضایع كردى خدا تو را ضایع كند و به گروهى مى گوید: مرا حفظ كردى؛ خداوند تو را حفظ كند.
مردان، بخشى از مال خود را براى همسرانشان وصیّت كنند. «والذین یتوفون... وصیّة لازواجهم»
در شأن نزول این آیه آمده است كه در یكى از شهرهاى شام كه حدود هفتاد هزار خانوار جمعیّت داشت، بیمارى طاعون پیدا شد و با سرعتى عجیب مردم را یكى پس از دیگرى ...