به گزارش خیمه مگ، استاد محسن قرائتی در ادامه سلسله مباحث تفسیری خود با موضوع تفسیر قطره ای به بیان آموزه های آیه 239 سوره بقره پرداخته است.

* آيه               

فَإِنْ خِفْتُمْ فَرِجَالاً أَوْ رُكْبَاناً فَإِذَآ أَمِنْتُمْ فَاذْكُرُواْ اللَّهَ كَمَا عَلَّمَكُمْ مَّا لَمْ تَكُونُواْ تَعْلَمُونَ‏

* ترجمه                      

پس اگر (از دشمن یا خطرى) بیم داشتید، پیاده یا سواره (به هر شكل كه مى‏توانید نماز گزارید) و آنگاه كه ایمن شدید خدا را یاد كنید، همانگونه كه آنچه را نمى‏توانستید بدانید به شما آموخت.

* نکته ها                     

در قرآن گاهى به جاى كلمه ‏ى «صلوة»، كلمه «ذكر» گفته شده است، چنانكه درباره نماز جمعه مى ‏فرماید: «فاسعوا الى ذكر اللّه» به سوى ذكر خدا بشتابید. و یا خداوند به موسى علیه السلام مى ‏فرماید: «اقم الصلوة لذكرى» نماز را بپادار تا یاد من باشى. در این آیه نیز مراد از «فاذكروا اللّه» نماز است.

آرى، فلسفه و روح نماز، یاد خداوند است.

این آیه اشاره به نماز خوف دارد كه در شرایط جنگى با احكام مخصوصى كه در فقه آمده است، اقامه مى ‏شود.

در احادیث مى ‏خوانیم كه پیامبر صلى الله علیه وآله در جنگ احزاب با اشاره نماز خواندند و حضرت على علیه السلام در بعضى از جنگ‏ ها دستور مى ‏دادند كه هنگام جنگ با ایماء و اشاره نماز بخوانند.

امام كاظم علیه السلام در جواب شخصى كه پرسید: اگر حیوان درنده ‏اى به ما حمله كرد و وقت نماز تنگ بود چه كنیم؟ فرمودند: با همان وضعى كه دارید نماز بخوانید، گرچه پشت به قبله باشد. [تفسیر نمونه، ج‏2، ص 148 و نورالثقلین، ج‏2،ص‏239]

*‌ پيام ها              

1- نماز، در هیچ حالى ساقط نمى‏شود. «فان خفتم فرجالا او ركبانا»

2- در اسلام عسر و حرج نیست. وقتى امكان استقرار بدن و یا ایستادن به سوى قبله و یا سایر شرایط نباشد، حذف مى ‏شوند. «فرجالا او ركبانا»

3- نماز، شكر نعمت است. «فاذكروا اللّه كما علّمكم»

4- بعضى از مسائل را انسان نمى‏ داند، ولى مى ‏تواند به تجربه به دست آورد؛ ولى بعضى از مسائل را انسان نمى ‏داند و نمى ‏تواند كه بداند، مگر از طریق وحى. «ما لم تكونوا تعلمون» و نفرمود: «لا تعلمون»