پیامبران وظیفه اى جز ابلاغ آیات الهى و پند و اندرز مردم ندارند. آنها مأمور انجام وظیفه اند نه ضامن نتیجه و لذا مردم را بر پذیرش حق، مجبور نمىسازند .
آیه ۱۲۰سوره بقره یك اصل كلّى را مطرح مى كند كه هر چه شما مسلمانان از مواضعِ به حق خود عقب نشینى كنید، دشمن به همان میزان در كفرِ باطل خود پیشروى مى كند. پس در مقامِ سازش با دشمنانِ دین برنیایید.
توّجه به تقوا، در انجام تمام فرمان هاى الهى مطرح است. «اتمّوا الحج... و اتّقوا اللّه»
در هر سفرى، زاد و توشه لازم است، بهترین زاد و توشهى سفر حج تقواست. «خیر الزّاد التّقوى».
بهره ى مؤمنان تنها به خاطر دعاى «ربّنا اتنا» نیست، بلكه به خاطر تلاش و كسب آنان نیز بوده است و این به ما هشدار مىدهد كه الطاف خداوند به كسانى مى رسد كه به همراه دعا، تلاش و كوشش نیز بكنند.
یاد خدا هم از نظر كمّیت باید كثیر باشد؛ «واذكروا اللّه كثیراً» و هم از نظر كیفیّت، عاشقانه و خالصانه. «اشدّ ذكراً»
وسوسه هاى شیطان، انسان را مجبور به گناه نمى كند، بلكه انسان قدرت مقابله با شیطان را دارد و به همین دلیل از اطاعت او نهى شده است. «لا تتّبعوا»
سرچشمه و بازگشت همه چیز به سوى خداست. چرا در انتظار دیدن خود او هستید، مگر آثار او را نمى بینید. «هل ینظرون... و الى اللّه ترجع الامور»
از سنّت هاى ثابت الهى آن است كه هر قوم و ملّتى، اعمّ از مسلمانان و غیر مسلمان، اگر نعمتهاى الهى را تبدیل و تغییر دهند، دچار قهر الهى خواهند شد.
زندگى دنیا، در چشم كافران جلوه یافته است و (به همین دلیل) افراد با ایمان را مسخره مىكنند. در حالى كه مؤمنان و پرهیزكاران در قیامت از آنها برترند. و خداوند هركس را بخواهد، روزى بىشمار مرحمت مىكند.
قانون و تمدن هاى بشرى، قادر بر حل اختلافات نیستند. زیرا هر گروه و فردى به دنبال خواسته هاى خود است. حل اختلافات باید از طریق قانون الهى و داورى انبیاء صورت گیرد. قانونى كه مصون از تحریف و خطاست و داورى كه از هوا و هوس و اغراض نفسانى معصوم است. «فبعث اللَّه النبیّین... معهم الكتاب»
انفاق به خویشان، مایه ى استحكام پیوندهاى خانوادگى، و انفاق به دیگران، سبب جبران كمبودهاى مالى و عاطفى نیازمندان و برطرف نمودن اختلاف طبقاتى است. «فللوالدین والاقربین والیتامى والمساكین وابن السبیل»
آماده باشیم، آزمایشات الهى به قدرى سخت است كه بعضى مواقع انبیاء را نیز مضطرب مى كند. «یقول الرسول والذین آمنوا معه متى نصر اللَّه»
برخلاف تبلیغاتى كه دنیا براى صلح و علیه خشونت دارد، مسئله جهاد در راه دین، در تمام ادیان آسمانى بوده و یك ضرورت حتمى است.
در تفاسیر شیعه و سنى آمده است: رسول اكرم صلى الله علیه وآله شخصى را به نام عبداللّه بن جحش به همراه هشت نفر با نامه اى براى كسب اطلاعات از كفّار و مشركین فرستاد، امّا بعد از ملاقات
امید بدون عمل، آرزویى بیش نیست. چنانكه در آخرین آیه سوره ى كهف مى خوانیم: «من كان یرجوا لقاء ربّه فلیعمل عملاً صالحاً و لایُشرك بعبادة ربّه احداً» هركس امید به لقاى پروردگار و رسیدن به مقام قرب را دارد، پس باید عمل خالصانه انجام دهد.
از یكى از دانشمندان نقل شده است كه اگر دولت ها نیمى از شراب فروشى ها را ببندند، ما نیمى از بیمارستان ها و تیمارستان ها را مى بندیم.
رها كردن كار یتیمان، مصلحت نیست، بلكه به نیّت خیر و با چشم برادرى معاشرت نمودن با آنان مصلحت است. «قل اصلاح لهم خیر»
ازدواج با همسران غیر مؤمن، مى تواند تأثیر منفى بر تربیت فرزندان و نسل آینده انسان بگذارد، چنانكه ممكن است آنها عامل جاسوسى براى بیگانه باشند.
در تفسیر المیزان، گزارشى از عقاید اقوام و ملل مختلف، در مورد زنانى كه شوهران خود را از دست مى دهند، آمده است. در آنجا مى خوانیم: برخى اقوام معتقد بودند كه باید بعد از مرگ شوهر، زن را زنده بسوزانند و برخى ...