به گزارش خیمه مگ، استاد محسن قرائتی در ادامه سلسله مباحث تفسیری خود با موضوع تفسیر قطره ای به بیان آموزه های آیه 216 سوره بقره پرداخته است.

* آيه               

كُتِبَ عَلَيْكُمُ الْقِتَالُ وَهُوَ كُرْهٌ لَكُمْ وَعَسَى‏ أَنْ تَكْرَهُوا شَيْئاً وَهُوَ خَيْرٌ لَكُمْ وَعَسَى‏ أَنْ تُحِبُّوا شَيْئاً وَهُوَ شَرٌّ لَكُمْ وَاللَّهُ يَعْلَمُ وَأَنْتُمْ لا تَعْلَمُونَ‏

* ترجمه                      

جهاد بر شما مقرّر شد، در حالى كه براى شما ناخوشایند است و چه بسا چیزى را ناخوش دارید، در حالى كه خیر شما در آن است و چه بسا چیزى را دوست دارید، در حالى كه ضرر و شرّ شما در آن است. و خداوند (صلاح شما را) مى ‏داند و شما نمى ‏دانید.

* نکته ها                     

كلمه «كُره» به مشقّتى گفته مى ‏شود كه انسان از درون خود احساس كند، مانند ترس از جنگ. و «كَره» به مشقتى گویند كه از خارج به انسان تحمیل شود، مانند حكم اجبارى در آیه ‏ى «اتینا طَوعاً او كَرهاً قالَتا اَتینا طائعین» [فصّلت، 11] به آسمان ‏ها و زمین گفتیم: یا با رغبت بیایید یا با اكراه، گفتند: ما با رغبت مى ‏آییم.

آیه قبل مربوط به مال دادن بود و این آیه مربوط به جان دادن است.

اكراه از جنگ، یا به خاطر روحیّه ‏ى رفاه ‏طلبى است و یا به جهت انسان دوستى و رحم به دیگران و یا به خاطر عدم توازن قوا و برترى دشمن است.

قرآن مى ‏فرماید: شما آثار و نتایج جهاد را نمى‏ دانید و فقط به زیان ‏هاى مادّى و ظاهرى آن توجّه مى ‏كنید، در حالى كه خداوند از اسرار و آثار امروز و فرداى كارها در ابعاد مختلفش آگاه است.

جنگ با همه‏ ى سختى‏هایى كه دارد، آثار مثبت و فوایدى نیز دارد. از جمله:

الف: توان رزمى بالا مى ‏رود.

ب: دشمن جسور نمى ‏شود.

ج: روح تعهّد و ایثار در افراد جامعه بوجود مى ‏آید.

د: قدرت و عزت اسلام و مسلمین در دنیا مطرح مى ‏شود.

ه: امدادهاى غیبى سرازیر مى‏ گردد.

و: روحیّه‏ ى استمداد از خدا پیدا مى ‏شود.

ز: اجر و پاداش الهى بدست مى ‏آید.

ح: روحیّه ‏ى ابداع و اختراع و ابتكار بوجود مى ‏آید.

* جهاد در ادیان دیگر

برخلاف تبلیغاتى كه دنیا براى صلح و علیه خشونت دارد، مسئله جهاد در راه دین، در تمام ادیان آسمانى بوده و یك ضرورت حتمى است.

در تورات مى‏ خوانیم:

* ساكنان شهر را به دم شمشیر بكش و اموالشان را جمع نماى. [تورات، سِفر تثنیه، باب 13، جمله 15]

* همگى ایشان را هلاك ساز و ترحّم منما. [تورات، سفر تثنیه، باب 7، جمله 3]

* چون براى مقاتله بیرون روى و دشمن را زیاد بینى، نترس. [تورات، سِفر تثنیه، باب 20، جمله 1]

* برادر و دوست و همسایه خود را بكشد تا كفّاره گوساله ‏پرستى باشد. [تورات، سِفر خروج، جمله 26]

* موسى جمعیّتى را به سوى جنگ حركت داد و مقاتله مهمّى صورت گرفت. [تورات، سِفر اعداد، باب 31، جمله 34]

در انجیل متى‏ آمده است:

* گمان مبرید كه آمده ‏ام تا سلامتى بر زمین بگذارم، نیامده ‏ام تا سلامتى بگذارم، بلكه شمشیر را. [انجیل متى، باب‏10، جمله‏7]

* هركه جان خود را دریابد (و به جنگ نیاید) آنرا هلاك سازد و هركه جان خود را به خاطر من هلاك كرد آنرا خواهد یافت. [انجیل متى، باب 10، جمله 39]

در انجیل لوقا مى‏ خوانیم:

* دشمنان را كه نخواستند من بر ایشان حكمرانى كنم، در اینجا حاضر ساخته، پیش من به قتل رسانید. [انجیل لوقا، باب‏19، جمله‏28]

* هركس شمشیر ندارد، جامه خود را فروخته آنرا بخرد. [انجیل لوقا، باب‏22، جمله‏36]

در قرآن نیز در سوره‏هاى آل عمران، [آیه 147] مائده [آیه 24] و بقره [آیه 246] از وجود جنگ و جهاد در ادیان گذشته، سخن به میان آمده است.

* پيام ها                      

1- ملاك خیر و شر، آسانى و سختى و یا تمایلات شخصى نیست، بلكه مصالح واقعى ملاك است و نباید به پیشداورى خود تكیه كنیم. «عسى ان تكرهوا شیئاً وهو خیر لكم»

2- كراهت و محبّت نفسانى، نشانه‏ ى خیر و شرّ واقعى نیست. «تكرهوا... و هو خیر لكم... تحبوا... و هو شرّ لكم»

3- جنگ و جهاد در راه دین، مایه ‏ى خیر است. «كُتب علیكم القتال... و هو خیر لكم»

4- تسلیم فرمان خدایى باشیم كه بر اساس علم بى ‏نهایت به ما دستور مى ‏دهد، گرچه ما دلیل آنرا ندانیم. «واللّه یعلم و انتم لا تعلمون»