به گزارش خیمه مگ، آیت‌الله مهدی هادوی تهرانی، استاد درس خارج حوزه علمیه،  در ادامه سلسله جلسات تفسیر سوره مبارکه معارج، گفت: بر اساس آیات ابتدایی این سوره، یک‌نفر از پیامبر(ص) تقاضا کرد این عذابی را که وعده می‌دهی بر ما نازل کن و خداوند فرمود که این عذاب، واقع و حتمی است و کافر نمی‌تواند آن را از خود دور و دفع کند. منشا این عذاب هم خداوند است و خدا صاحب این درجات و معارج است. (سَأَلَ سَائِلٌ بِعَذَابٍ وَاقِعٍ ﴿۱﴾ لِلْكَافِرِينَ لَيْسَ لَهُ دَافِعٌ ﴿۲﴾  مِنَ اللَّهِ ذِي الْمَعَارِجِ ﴿۳﴾ تَعْرُجُ الْمَلَائِكَةُ وَالرُّوحُ إِلَيْهِ فِي يَوْمٍ كَانَ مِقْدَارُهُ خَمْسِينَ أَلْفَ سَنَةٍ). 

وی افزود: علامه طباطبایی فرموده است که محتوای آیه سوم ناظر به مطلب آیه چهارم این سوره است که فرموده تعرج الملائکه...؛ یعنی معارج که در آیه سوم آمده ناظر به داستان عروج ملائکه است که در آیه چهارم تبیین شده است. ایشان به دو معنای دیگر هم اشاره کرده و آن اینکه معارج به معنای درجاتی است که اعتقاد حق و عمل صالحی عامل کسب چنین درجات و معارجی است و انسان با عمل صالح به سمت خدا صعود می‌کند.

وی اضافه کرد: معنای دیگری که برای آن بیان شده مقامات قرب و نزدیکی به خداست. این درجات و مقامات قرب به واسطه ایمان و عمل صالح برای انسان کسب می‌شود و به دست می‌آید.

آیت‌الله هادوی تهرانی تصریح کرد: به تعبیر علامه، معارج همان مقاماتی است که ملائکه به آن راه دارند و همان مقاماتی است که ایمان، اعتقاد و عمل صالح انسان را به آنجا می‌رساند. از دیدگاه وی، اینها مقامات اعتباری نیست بلکه حقیقی هستند.

درجات دنیا اعتباری و درجات آخرت حقیقی

وی ادامه داد: منظور ایشان آن است که درجات انسان‌ها در دنیا، اعتباری است مثلا کسی رئیس جمهور و نماینده مجلس و وکیل و وزیر است به همین دلیل فردی که تا دیروز رئیس جمهور نبوده و امروز شده در عالم واقع اتفاقی برای او رخ نداده است و صرفا یک اعتباری را کسب کرده است. این فرد، همان فرد است ول اینکه کارگر و کارمند و رئیس جمهور و وزیر و ... باشد.

استاد حوزه علمیه بیان کرد: ولی مقاماتی که در این آیه مدنظر است حقیقی است لذا ممکن است کسی در دنیا درجات پایینی داشته باشد و مثلا کارگر ساده و ... باشد ولی در مقامات معنوی و قرب به خدا درجات بالایی کسب کند و در جایگاه معارج قرار بگیرد. این مقامات، اعتباری نیست و حقیقی است و تا ابد همراه آن فرد است و آثار واقعی هم دارد و می‌تواند به همان اندازه که فرد بالا می‌رود در عالم تصرف کند.

وی اضافه کرد: البته همانطور که در تفسیر سوره مبارکه کهف و ماجرای ذوالقرنین بیان شد کسانی می‌توانند به چنین مقاماتی دست یابند که هیچ چیزی را به خودشان نسبت ندهند و همه چیز را از خدا بدانند. نقل شده درویش اهل سیر و سلوکی نزد استادش رفت و به او گفت ای کاش من اسم اعظم را می‌دانستم، چون او شنیده بود کسی که اسم اعظم را بداند خیلی کارها می‌تواند با آن انجام دهد؛ استاد از او پرسید که با دانستن اسم اعظم چه قصدی داشتی و او گفت مرد نحیف و ضعیفی در راه با عده‌ای از افراد ظالم روبرو شد و او را به باد کتک گرفتند و من اگر اسم اعظم بلد بودم حساب آنها را می‌رسیدم، استادش خندید و گفت آن پیرمرد خودش اسم اعظم را بلد بود ولی اگر قرار بود در همه‌جا و برای همه چیز استفاده کند به او نمی‌دانند بنابراین واجد شدن چنین مقاماتی ظرفیت لازم دارد.

استاد حوزه علمیه افزود: در ابتدای زیارتنامه حضرت فاطمه(س) داریم که «یا ممتحنه امتحنک الله ...؛ یعنی خدا قبل از آن که تو را بیازماید می‌دانست تو صبر این آزمایشات را داری یعنی اگر کسی قابلیت داشته باشد به او مقام شایسته می‌دهند.

عقوبت تکذیب قیامت

وی همچنین در ادامه تفسیر سوره مبارکه الحاقه، گفت: در جلسه قبل اشاره شد که دو قوم عاد و ثمود به خاطر تکذیب روز قیامت یعنی حاقه به عذاب الهی گرفتار شده و از بین رفتند که نحوه نابودی قوم ثمود را توضیح دادیم و قوم عاد هم توسط یک توفان شدید و خیلی قدرتمند از بین رفتند. «وَأَمَّا عَادٌ فَأُهْلِكُوا بِرِيحٍ صَرْصَرٍ عَاتِيَةٍ» شیخ طوسی فرموده است که صرصر یعنی صدای خیلی بلندی داشت و عاتیه هم یعنی خیلی قدرتمند. ظاهرا تفسیر ایشان صحیح است.

وی افزود: در آیه هفتم خداوند فرموده است که این باد و توفان شدید را در طول هفت شب و هشت روز «سَخَّرَهَا عَلَيْهِمْ سَبْعَ لَيَالٍ وَثَمَانِيَةَ أَيَّامٍ حُسُومًا فَتَرَى الْقَوْمَ فِيهَا صَرْعَى كَأَنَّهُمْ أَعْجَازُ نَخْلٍ خَاوِيَةٍ» مسخر بر قوم عاد کردیم و این عذاب ریشه‌کن کننده بود و آنها را ریشه‌کن کرد و این قوم را می‌دیدی که مانند ریشه‌های خشک درختان نخل بر زمین افتاده‌اند. گویی نخل‌های یک نخلستان از بین بروند و خشک‌شده بر زمین بیافتند. خدا فرموده که اقوام ثمود و عاد اعتنایی به قیامت و حساب و کتاب روز جزا نداشتند و هر دو نابود شدند. در آیه هشتم هم فرموده است که آیا باقیمانده و اثری از این دو قوم می‌بینید.

وی تاکید کرد: یعنی اگر شما حق را منکر شدید و زیربار آن نرفتید منتظر چنین بلاهای ریشه‌کن کننده باشید. به هر حال هر کسی هر کاری بکند نتیجه عمل خودش را خواهد دید.