به گزارش خیمه مگ،در جلسه اخیر درس اسفار اربعه که توسط انجمن علمی فلسفه اسلامی دفتر تهران که در مدرسه علمیه امام رضا (ع) برگزار شد، حجت‌الاسلام‌والمسلمین خسروپناه استاد سطح عالی حوزه علمیه به موضوع کثرت اشتراک لفظی در مفاهیم فلسفی و عرفانی پرداخت و آن را چالشی منحصربه‌فرد در این علوم خواند.

دلایل اشتراک لفظی؛ از مکاتب تا بی‌توجهی به زبان

وی با توضیح مختصری در خصوص مبحث اشتراک لفظی در علوم فلسفه و عرفان، تأکید کرد: هیچ دانشی به اندازه فلسفه و عرفان با پیچیدگی‌های ناشی از اشتراک لفظی اصطلاحات روبه‌رو نیست. برخی اصطلاحات تا ۷۰ معنا دارند، اما در پژوهش‌هایی که اینجانب انجام داده ام تا ۱۵ معنای مختلف برای یک واژه مشاهده کرده‌ام؛ مانند واژه امکان که شامل امکان ماهوی، وجودی، استعدادی و وقوعی می‌شود.»

حجت‌الاسلام‌والمسلمین خسروپناه با بیان برخی از عوامل چالش برانگیز در مبحث، گفت: دو عامل اصلی این پدیده را می توان به تنوع مکاتب فلسفی و عرفانی و نیز جایگاه حاشیه‌ای بحث الفاظ در علوم عقلی دانست. درگذشته، مباحث زبانی در منطق به‌صورت استطرادی و حاشیه‌ای مطرح می‌شد و اصولیان نیز همین رویکرد را ادامه دادند. درحالی‌که لفظ و معنا آن‌چنان درهم‌تنیده‌اند که نمی‌توان زبان را امری عارضی پنداشت.

مقایسه با فلسفه غرب؛ زبان در کانون توجه

این استاد فلسفه اسلامی با مقایسه رویکرد غرب در مواجهه با مسئله زبان، خاطرنشان کرد: «در غرب، مباحث زبانی به جزئی جدایی‌ناپذیر از فلسفه تبدیل شدند؛ تا حدی‌ که دو جریان متضاد پوزیتیویسم و اگزیستانسیالیسم هر دو به زبان گرایش یافتند و به ترتیب، فلسفه تحلیلی و هرمنوتیک را پدید آوردند.»

در پایان یادآور می‌شود مباحث جلد نخست شرح اسفار اربعه توسط حجت‌الاسلام خسروپناه، روزهای یکشنبه و دوشنبه هر هفته ساعت ۶:۳۰ صبح در حوزه علمیه امام رضا(ع) برگزار می‌شود. این جلسات که با استقبال طلاب و علاقه‌مندان به فلسفه اسلامی روبه‌روست که به بررسی عمیق مباحث وجودشناسی و معرفت‌شناسی می‌پردازد.