به گزارش  خیمه مگ، حجت الاسلام والمسلمین سیدمحسن حسینی فقیه، استاد دروس خارج حوزه علمیه خراسان، امشب در ادامه سلسله جلسات گفتمان معرفت در مرکز تحقیقات اسلامی مشهد مقدس به نقد روش های تفسیری قرآن کریم پرداخت و ضمن ارج نهادن به ایام شریف ماه مبارک رمضان، گفت: باید این لیالی را غنیمت شمرد همانطور که در روایت داریم اگر بنده خدا بداند که چه آثار و برکاتی در ماه مبارک رمضان است، دوست دارد همه طول سال بعنوان ماه مبارک رمضان باشد تا از برکات آن بهره مند شود.

وی با بیان این که انسان ها در طول زندگی به امام زمان(عج) نیاز داند و ایشان واسطه فیض به مخلوقات از جمله ما و در امور علمی هستند، تصریح کرد: در آستانه شب های قدر قرار داریم و در روایات نیز آمده که ملائکه در این شب نسبت به وظائف سال آینده کسب وظیفه می کنند.

استاد دروس خارج حوزه علمیه خراسان ضمن تبیین انواع روش های تفسیری قرآن کریم، به تبیین معنای روش های تفسیری پرداخت و خاطر نشان کرد: روش های تفسیری قرآن کریم به معنای درک چگونگی فهم معانی و مقاصد آیات قرآن است و در نقطه مقابل روش، واژه دیگری به نام گرایش مطرح می شود که گرایش در حقیقت نشات گرفته و متاثر از افکار، اندیشه ها و باورهای کلامی، اعتقادی، جهت گیری های عصری و زمانی و همچنین توانمندی های هر مفسر در امر تفسیر قرآن کریم می باشد.

حجت الاسلام والمسلمین حسینی فقیه یکی از روش های تفسیری را روش تفسیر قرآن به قرآن دانست و با بیان این که این روش حدود سه روش از آن تولید می شود که قرآن بسندگی و تفسیر قرآن به قرآن از جمله آنهاست، ابراز کرد: یک روش تفسیری، قرآن بسندگی در تمام امور است که بر این اساس بیان می شود قرآن در تمام امور برای ما کافی است و به آن قرآن بسندگی مطلق می گویند.

وی روش دوم را روش تفسیر قرآن به قرآن دانست که در فهم آیات قران نیاز به غیر قرآن نداریم و با مراجعه به قرآن هرآنچه نیاز است را می فهمیم و درک می کنیم و افزود: سومین معنای قرآن بسندگی، این است که ما می توانیم به روایات هم مراجعه کنیم اما در عین حال روایات باید حجیت خود را از قرآن بگیرند و اگر بخواهیم به غیر قرآن مراجعه کنیم سر از تفسیر به رای در می آورد پس به غیر قرآن نیازی نداریم.

استاد دروس خارج حوزه علمیه خراسان روش های تفسیر به رای، تفسیر عقلی اجتهادی، تفسیر عرفانی، اشاری، باطنی، رمزی و شهودی و اجتهادی روایی را از دیگر جنبه های تفسیر قرآن برشمرد و ضمن اشاره به گرایش های تفسیری گفت: گرایش های تفسیری شامل گرایش کلامی، ادبی لغوی، فلسفی، گرایش صوفی و عرفانی، گرایش علمی و اجتهادی، گرایش مذهبی، گرایش سبکی و تخصصی و .... می باشد.

حجت الاسلام والمسلمین حسینی فقیه ضمن اشاره به تاریخچه تفسیر قرآن و اینکه از چه زمانی تفسیر قرآن کریم آغاز شده است، اظهار کرد: تفسیر قرآن از زمان خود پیامبر گرامی اسلام(ص) آغاز شد همانطور که قرآن به پیامبر عظیم الشان(ص) می فرماید وَأَنْزَلْنَا إِلَیْکَ الذِّکْرَ لِتُبَیِّنَ لِلنَّاسِ مَا نُزِّلَ إِلَیْهِمْ وَلَعَلَّهُمْ یَتَفَکَّرُونَ یعنی و بر تو این ذکر (یعنی قرآن) را نازل کردیم تا برای مردم آنچه را که به آنان فرستاده شده بیان کنی و برای آنکه عقل و فکر کار بندند و بر این اساس رسالت تبیین قران بر دوش پیامبر(ص) گذاشته شد.

وی با بیان که بر این اساس، اولین مفسر قرآن کریم، پیامبر گرامی اسلام(ص) بودند که حتی گاهی از تفسیر قرآن به قران استفاده کردند و معلوم می شود تفسیر قران به قران قابل انکار نیست، تصریح کرد: رسول اکرم(ص) از تفسیر قران به قران استتفاده می نمودند و اولین مفسر بعد از پیامبر یعنی امیر مومنان(ع) هم از تفسیر قران به قران استفاده کردند و این امام همام جزو اولین مفسران در این زمینه هستند.

استاد دروس خارج حوزه علمیه خراسان با بیان این که این پرسش مطرح است آگاهی مفسران به معانی قران چگونه و چه میزان می باشد، خاطر نشان کرد آگاهی پیامبر و اهل بیت به نحو مطلق بوده و در زمینه عام و خاص قرآن، محکم و متشابه می باشد خداوند متعال و همه علم قرآن را به آنان عنایت کرده است؛ همانگونه که معصومین(ع) می فرمایند خداوند ما را قصد و اراده فرموده و در جلد نخست اصول کافی نیز بر این امر تصریح صورت گرفته است که جز ما کسی که عالم به همه آیات قرآن باشد وجود ندارد.

حجت الاسلام والمسلمین حسینی فقیه در پاسخ به این موضوع که مطرح می شود پیامبر(ص) و اهل بیت، چه مقدار از قرآن را تفسیر نموده اند، عنوان کرد: برخی قائلند که پیامبر(ص) همه قرآن را تفسیر کردند و قائلند پیامبر(ص) تفسیر همه آیات را برای امیر مومنان(ع) بیان کرده اند اما اینکه برای همه مردم گفته باشند باید مورد اثبات قرار گیرد و ما نیز بدین موضوع اذعان داریم که پیامبر گرامی اسلام(ص) به ضمیمه اهل بیت اگر نگوییم تمام قران را تفسیر کردند اکثر قریب به اتفاق را بیان کردند الا متشابهاتی که بنا به تبیین آنان نبوده باشد.

وی ضمن اشاره به خطبه اول نهج البلاغه که امیر مومنان(ع) آنجا می فرمایند کِتَابَ رَبِّکُمْ فِیکُمْ مُبَیِّناً حَلَالَهُ وَ حَرَامَهُ وَ فَرَائِضَهُ وَ فَضَائِلَهُ وَ نَاسِخَهُ وَ مَنْسُوخَهُ وَ رُخَصَهُ وَ عَزَائِمَهُ وَ خَاصَّهُ وَ عَامَّهُ وَ عِبَرَهُ وَ أَمْثَالَهُ وَ مُرْسَلَهُ وَ مَحْدُودَهُ وَ مُحْکَمَهُ وَ مُتَشَابِهَهُ مُفَسِّراً [جُمَلَهُ] مُجْمَلَهُ وَ مُبَیِّناً غَوَامِضَهُ، بَیْنَ مَأْخُوذٍ مِیثَاقُ عِلْمِهِ وَ مُوَسَّعٍ عَلَی الْعِبَادِ فِی جَهْلِهِ وَ بَیْنَ مُثْبَتٍ فِی الْکِتَابِ فَرْضُهُ وَ مَعْلُومٍ فِی السُّنَّةِ نَسْخُهُ، اظهار داشت: از زمان ابوبکر دفن احادیث آغاز شد، زمان عمر این موضوع ادامه یافت و منع تدوین حدیث پیش آمد و در این میان، ممکن است بسیاری از احادیث پیامبر از این طریق به ما نرسیده باشد اما به ائمه و امیر مومنان رسیده و بسیاری از آیات قرآن تفاسیرش در اختیار ما از طریق اهل بیت(ع) قرار دارد.

استاد دروس خارج حوزه علمیه خراسان با بیان این که یکی از کارهای عمده و مهم اهل بیت و ائمه معصومین، جلوگیری از به تحریف کشاندن قران بوده و این مسئله اهمیت داشته است، گفت: ائمه معصومین در راستای جلوگیری از تحریف قرآن و دست بردن در تفسیر و فهم آیات و معانی آیات قرآن کریم و همچنین جلوگیری و ممانعت از از بین بردن احادیث، در طول سال ها تلاش زیادی نمودند تا این میراث به مردم برسد.