به گزارش خیمه مگ، در مقاله اول با عنوان بررسی مقاله پلورالیزم دینی و قرآن به قلم دکتر محمد جواد نجفی (عضو هیئت علمی گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه قم) و جواد محمدی (دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه بوعلی سینا) ابتدا خلاصه‌ای از ترجمه مدخل ارایه شده است. در بخش دوم از دو بعد ساختاری و محتوایی به بررسی مدخل پرداخته شده است. عدم تعمق کافی در شناخت مفردات قرآن، مبهم جلوه‌دادن قرآن، عدم شناخت دقیق دیدگاه قرآن‌کریم در باب تکثرگرایی و غفلت از ابعاد تکثرگرایی به معنای صحیح قرآنی آن از معایب محتوایی مقاله پلورالیزم دینی است که مورد نقد و بررسی قرار گرفته است.

در نوشتار بعدی که حجت‌الاسلام محمد علی رضایی اصفهانی (دانشیار جامعه المصطفی العالمیه) و علی اکبر فراهی بخشایش (کارشناسی ارشد تفسیر و علوم قرآن) آنرا نگاشته اند به این موضوع توجه شده است که مستشرقان در اکثر مباحث علمی با اتخاذ مبانی و پیش­فرض­هایی غالباً نادرست، در صدد اثبات تشکیکات خود در مباحث قرآنی بوده­اند. یکی از مباحث مهم در بحث علم و دین و رابطة آن با یکدیگر، تقریر مبانی و پیش­فرض­های بحث علم و دین می­باشد، که دانشمندان اسلامی و مسیحی در این وادی قدم نهاده­اند.

این نوشتار، به بررسی و نقد برخی از پیش­فرض­های مستشرقان پیرامون تعارض قرآن و علم می­پردازد؛ پیش­فرض­هایی مانند: بشری بودن قرآن، اختصاص کرسی داوری در علوم بشری به دانش تجربی نه دین، تأثیر پذیری قرآن از افکار علمی عصر نزول وحی و مخالفت با تفسیر علمی و برداشت­های علمی از قرآن.

با بررسی این پیش­فرض­ها مشخص می­شود که تلاش مستشرقان در اثبات تعارض قرآن و علم بی­فایده بوده، بلکه مبانی و پیش­فرض­های ایشان با نقدهای جدی روبه‌روست.

در مقاله سوم با عنوان بررسی دیدگاه مستشرقان در مورد سیره و تاریخ‌نگاری (با رویکرد قرآنی) به قلم دکتر محمد جواد اسکندرلو (عضو هيئت علمي جامعة المصطفي العالميه) و حیدر پاسنگ (کارشناسی ارشد علوم قرآن) به موضوع سیره و تاریخ‌نگاری که بخشی از مقاله «سیره و قرآن» نگارش «ویم رافن» از دایرة المعارف قرآن لیدن است توجه شده است. نویسنده مقاله، گزارشی از معانی مختلف واژه سیره، سیره‌نویسان، انواع سیره و در پایان سیره و تاریخ‌نگاری ارائه می‌دهد. نویسنده با اشاره به دیدگاه‌های سیره‌پژوهان غربی، سیره‌پژوهی را از قرون اخیر آغاز می‌کند و تاریخ‌نگاری سیره و قرآن را جزء دیدگاه‌های مستشرقان بیان می‌کند.

در این نوشتار، با مراجعه به منابع، به تکمیل و توضیح مباحث و ارائه کامل‌تر تاریخچه سیره‌پژوهی در غرب پرداخته شده و دیدگاه آنان درباره تاریخ‌نگاری سیره و قرآن مردود معرفی شده است.

عنوان مقاله بعدی نقد دیدگاه مستشرقان درباره جنگ‌های پیامبر اعظم به قلم حجت‌الاسلام دکتر حسین عبدالمحمدی (عضو هيئت علمي جامعة المصطفي العالميه) است که در آن به این موضوع پرداخته شده که اکثر مستشرقان اهداف جنگ‌های پیامبر اکرم(ص) را مادّی و در راستای جنگ‌ها، غارت‌های بدوی و سلطه سیاسی و اقتصادی پیامبر بر دیگران می‌دانند. این مقاله پس از گزارش طبقه‌بندی شده دیدگاه مستشرقان، دیدگاه آنان را از منظر قرآن کریم به عنوان نقشه راه پیامبراعظم(ص) بررسی کرده و سه دلیل برای دفاعی بودن قانون جهاد در اسلام ارایه کرده است و ناسازگاری دیدگاه مستشرقان با تعالیم قرآن را به اثبات رسانده است. این سه دلیل عبارت است از: محدود شدن تقویت نیروهای نظامی و امکانات جنگی به دفاع از کیان اسلام و مسلمانان؛ مقید شدن دستور جهاد به کفار محارب و معاند و وجوب همزیستی مسالمت‌آمیز با اهل کتاب و مشرکان غیر معاند.

مقاله بعدی با عنوان بررسی پژوهش مایکل سلز دربارة «معراج» نوشته دکتر حسن رضایی هفتادر (عضو هیئت علمی دانشگاه تهران ـ پر دیس قم) و سیده معصومه فاطمی (كارشناسي ارشد تفسير و علوم قرآن) است.

این مقاله به معرفي و نقد مقاله «معراج» در دايرةالمعارف قرآن مي پردازد. مايكل سلز نويسنده مقاله با اقامه دلايلي مبناي قرآني معراج محمد(ص) را کمرنگ جلوه مي‌دهد. وي با اشاره به آيه نخست سوره اسراء، سفر شبانه پيامبر را از جهت مبدأ و مقصد بررسي مي‌نمايد. او ضمن اشاره‌ به آيات ابتدايي سوره نجم، بين اين سوره و آيه اول سوره اسراء ارتباط بينامتني برقرار مي‌کند.

در نوشتار بعدی با عنوان نقد ديدگاه مونتگمري وات پیرامون وحی نوشته دكتر سيد محمد موسوي مقدم (عضو هيئت علمي دانشگاه تهران ـ پرديس قم) به یکی از موضوعات مهمی که بسیاری از مستشرقان و از جمله وات به آن پرداخته‌اند، که موضوع «وحی» و مسائل پیرامون آن است و از اهمیت والایی نزد مسلمانان برخوردار است.

این مقاله به بررسی و نقد آرا و اندیشه­های وات پیرامون «وحی» می­پردازد و از آثار مهم وی در حوزه­های قرآن، تاریخ اسلام و سیره نبوی برگرفته شده است. وحی در لغت و اصطلاح، تفاوت وحی با الهام، خاستگاه وحی، غرض از وحی، شیوه­های نزول وحی، تردید یا یقین پیامبر(ص) در دریافت وحی، وحی و شناخت جهان، وحی و دخالت خدا در تاریخ، تأثیر شخصیت پیامبر بر قالب وحی، خطاپذیریِ وحی و پیامبر و عنصر بشری در قرآن، مهم­ترین دیدگاه­های وات در این نوشتار است که مورد پردازش قرار گرفته است.

نقد مقاله «دیدگاه برخی خاورشناسان در مورد قرآن بسندگی و نفی احادیث» نوشته دکتر نادعلی عاشوری تلوکی (دانشیار گروه الهیات دانشگاه آزاد اسلامی ـ واحد نجف‌آباد) نوشتار بعدی مجله است.

مقاله «بررسي ديدگاه برخي خاورشناسان در مورد قرآن بسندگي و نفي احاديث» كه در شماره هشتم سال پنجم مجله قرآن‌پژوهی خاورشناسان انتشار يافته بود به ردّ دیدگاه‌های آوروئس در مورد حدیث‌بسندگی پرداخت و مقاله این شماره را مي‌توان در واقع تكمله يا تتمه‌اي بر نوشتار مذكور تلقي كرد. در این مقاله بعد از چند توصیه در مورد شیوه پاسخ‌گویی مقاله فوق، به اشکالات دیدگاه قرآن‌بسندگی آوروئس پرداخته شده است. نخست به اشکال مبنایی آن یعنی تفسیر به رأی آیات قرآن و عدم توجه به همه آیات اشاره گردیده، سپس دلایل قرآن، تاریخی و عقلی برای اثبات حقانیت احادیث و کارکرد آنها آورده شده است. بر اساس آیات متعدد اثبات شده که حدیث مکمل قرآن واقعیتی تاریخی است که بهترین دلیل بر وجود واقعی آن، مجموعه‌های حدیثی شیعه و اهل سنت است. همچنین نقد برخی احادیث ضعیف از سوی دانشمندان مسلمان نمی‌تواند دلیل انکار اصل حدیث شود.

مجله علمی ـ ترویجی قرآن‌پژوهی خاورشناسان به صاحب امتیازی حجت‌الاسلام محمد علی رضایی اصفهانی منتشر می‌شود.

علاقمندان می توانند با نشانی قم، خیابان سمیه، خیابان شهید رجایی، کوچه 4، پلاک 77؛ ص.پ: قم ـ 416 ـ 37185 یا شماره

تلفن، پیامگیر و نمابر: 37734094 ـ 0251 تماس حاصل نمایند.